„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
,,დიასახლისი, რომელიც საკვებთან მიახლოებისას იბანდა ხელს, ამ პერიოდში დაიბანს არა 10-ჯერ, არამედ 20-ჯერ, ეს არის ნორმაა'' - ფსიქიატრი ნინო ოკრიბელაშვილი იზოლაციით გამოწვეული ფსიქიკური პრობლემების შესახებ
ფსიქიატრი ნინო ოკრიბელაშვილი გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ იმ მნიშვნელოვან ფსიქიკურ პრობლემებზე საუბრობს, რომლებიც ადამიანებს იზოლაციაში ყოფნის დროს შეექმნათ:
„მინდა ავღნიშნო, რომ შფოთვა არ არის ავადმყოფობა, შფოთვა არის ნორმალური ცხოველმყოფელობის აუცილებელი ატრიბუტი. თუ არა შფოთვა, ჩვენ ვერასდროს მოვახდენთ სწორ და კარგ ადაპტაციას გარკვეულ მოვლენებთან. პათოლოგიური შფოთვის დროს შფოთვის რაციონალური საფუძველი არ მაქვს, ან მაქვს და მასზე ზედმეტ რეაქციას ვავლენ. მახსოვს, სტუდენტებისთვის მიმიცია ასეთი მაგალითი: როდესაც თქვენ გაურბიხართ ვეფხვს და გაქვთ განცდა, რომ გაკანკალებთ, გეშინიათ, ან პირიქით, ხევდებით ერთ ადგილას, ეს თავდაცვის ნორმალური რეაქციაა, რომელმაც გადაგვარჩინა. როდესაც ვეფხვს ვერ ვხედავ, მაგრამ ვარ ძალიან ემოციურად განწყობილი იმ ობიექტის ან მოვლენის მიმართ, რომელიც ჯერ არ მოსულა ჩემთან, ვავლენ გადაჭარბებულ შფოთვას. მაგ. ტელევიზორიდან გეუბნებიან, რომ არსებობს ასეთი ფენომენი, მაგრამ მაშინვე გაძლევენ ანკესს, გეუბნებიან, რომ თევზი უნდა დაიჭირო, ამისთვის აუცილებელია ხელების დაბანა, დისტანცირება, ინტერპერსონალური ურთიერთობების შეზღუდვა, თუმცა ეს არ ეხება ოჯახის წევრებს. გვეუბნებიან, რომ ასაკოვან ადამიანებს განსაკუთრებული მოფრთხილება სჭირდებათ, მაგრამ ამას ვერ ვიცავთ. ეს არის სწორედ ის გადაჭარბებული შფოთვა, რომელიც მოსახლეობის ორივე ჯგუფს, როგორც ფსიქიკურად ჯანმრთელ, ასევე ფსიქიკური აშლილობის პრობლემის მქონე ადამიანებს აწუხებთ.“
ნინო ოკრიბელაშვილი აკვიატებულ მდგომარეობათა ნევროზის შესახებაც საუბრობს, რომელიც პანდემიის პირობებში ადამიანებს განსაკუთრებით აწუხებთ:
„კიდევ ერთი პრობლემა არის აკვიატებულ მგომარეობათა ნევროზი, როდესაც ერთი რომელიმე აზრი აგვეკვიატება, რომ აუცილებლად ცუდი რამ მოხდება, რომ აუცილებლად ხელი თუ არ დავიბანე რაღაც მოხდება და ა.შ. აქაც არის განსხვავება. მაგ. დიასახლისი, რომელიც საკვებთან მიახლოებისას იბანდა ხელს, ამ პერიოდში დაიბანს არა 10-ჯერ, არამედ 20-ჯერ, ეს არის ნორმა. თუ ადამიანი 100-ჯერ იბანდა ხელს, თუ ხელები დაწყლულებული ჰქონა დასნებოვნების შიშიდან გამომდინარე, ამ შემთხვევაში ეს ადამიანი ხელს დაიბანს 150-ჯერ, 200-ჯერ. ეს არის მდგომარეობის გამწვავება.“
ქალბატონი ნინო შეთქმულების თეორიების პოპულარობასაც გამოეხმაურა:
„ალბათ, ეს ინტელექტუალიზაციის ერთ-ერთი მცდელობაა. მცდელობა იმისა, რომ ადამიანმა თავისი დამოკიდებულება გამოიმუშაოს ამ პროცესის მიმართ. გარკვეულწილად ეს არის ასევე ამრიდებლობაც. ადამიანს სურს თავიდან აიცილოს შფოთვა და შიში, ამიტომ ამბობს, რომ ეს ადამიანის ბრალი კი არ არის, არამედ რაღაც ორგანიზაციების და ა.შ.“