„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„მე რომ მკითხოთ, საერთოდ 7 წლის უნდა შედიოდეს ბავშვი სკოლაში,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე ბავშვის სასკოლო მზაობაზე
ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის სასკოლო მზაობის შესახებ ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რეკომენდაციები მისცა:
„სკოლამდე ხდება ბავშვის ჩამოყალიბება ემოციურად, კოგნიტურად. მშობლების და მასწავლებლების ძირითადი მოთხოვნა არის შემეცნებაზე: ბავშვმა უნდა იცოდეს ბევრი რამ, სკოლაში რომ შევა, იყოს პროფესორი. რეალურად სკოლისთვის მზაობა არ არის მხოლოდ ცოდნა. არის რაღაც შემეცნებითი უნარები, მაგრამ არა გამზადებული ცოდნა. ბავშვი სკოლაში გამზადებული ცოდნით არ უნდა მიდიოდეს. რაღაცები უნდა იცოდეს, ცხადია, რაც მის ასაკს შეეფერება, ფერები, ფორმები, შეიძლება ცნობდეს ასოებს ან ციფრებს, შეიძლება არ ცნობდეს. ბავშვი სამ ენაზე არ უნდა ლაპარაკობდეს. ენის სწავლა ყოველთვის შეიძლება და მითია, რომ რაც ადრე ისწავლის, მით უკეთესი.
ყველაზე მთავარი მაინც არის ის, რომ ბავშვის ემოციური განვითარება არის უგულებელყოფილი. ბავშვს რამდენად შეუძლია დაბრკოლების გადალახვა, მითითების შესრულება, სიბრაზის მართვა, ეს ყველაფერი არის სასკოლო მზაობა. მე რომ მკითხოთ, საერთოდ 7 წლის უნდა შედიოდეს ბავშვი სკოლაში. ფინეთი ძალიან რომ მოსწონთ, იქ 7 წლის ასაკში შეჰყავთ ბავშვი სკოლაში. ჩვენთან დასწიეს კიდევ ასაკი და დეკემბრამდე დაბადებულ ბავშვებსაც იღებენ. 3 თვე თითქოს არაფერს არ ნიშნავს, ეს თქვენთვის არ ნიშნავს უფროსებისთვის. პატარა ბავშვებისთვის 3 თვე ძალიანაც ნიშნავს.
სკოლას, ცხადია, ძალიან დიდი როლი აქვს პირველ კლასში შესული ბავშვების ადაპტაციაში, შეგუებაში. ბავშვის კეთილდღეობა იზომება. ჩვენ ამას ვზომავთ. ჩვენ ზუსტად ვიცით, ბავშვი ამ ჯგუფში ბედნიერია თუ არა. უფროსებს ეს არ გვაინტერესებს. ჩვენ გვაინტერესებს შედეგები, წლის ბოლოს ბავშვმა რა იცის. ჩვენ ვერ წარმოგვიდგენია, ელემენტარული მატრავმირებელი სიტუაცია როგორ უკლავს ბავშვს ნეირონალურ სისტემებს, რომლებიც აღარ მუშაობს მერე. კარგ აღმზრდელთან თანამშრომლობით მშობელი სწავლოს, რას მიაქციოს ყურადღება. ბავშვის ტვინი ისეა მოწყობილი, რომ თუ სასიამოვნო გარემო არ აქვს, არ სწავლობს. ბავშვი სწავლობს მნიშვნელოვანი უფროსისგან, რომლისგანაც გრძნობს პატივისცემას და მისთვის ეს უფროსი მნიშვნელოვანია. პატივისცემა ნიშნავს იმას, რომ შენ იგებ ბავშვის ემოციებს, ფიქრებს, აძლევ მას არჩევანის თავისუფლებას. ბავშვს უნდა შეუქმნა მასტმულირებელი გარემო განვითარებისა და შემეცნებისთვის,“ - მოცემულ საკითხზე თამარ გაგოშიძემ აჭარის ტელევიზიის გადაცემაში „Zoom განათლებაზე“ ისაუბრა.