„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
ნუ დაიწყებთ ბავშვის ოცნებების მსხვრევას, პირიქით, მისი სურვილები და ინტერესები წაახალისეთ
მშობლები შვილებთან ურთიერთობისას შეცდომებს ხშირად უშვებენ. გაინტერესებთ, ართმევთ თუ არა თქვენს შვილებს ოცნებებს? თუ თქვენ ერთხელ მაინც გითქვამთ თქვენი შვილისთვის შემდეგი სიტყვები: „არა, ასე არაფერი გამოვა, მე გაჩვენებ, როგორ უნდა გააკეთო ეს სწორად,“ ან „ვიცი, რომ გამარჯვება გინდა, მაგრამ კონკურენციას ვერ გაუძლებ,“ ან „მწერლობაზე ნუ იფიქრებ, რთული საქმეა, რამე სხვა პროფესიაზე დაფიქრდი,“ ე.ი. ძალიან დიდი შეცდომა დაუშვით.
დედები ცდილობენ რეალისტები იყვნენ და შვილები ცხოვრებისეული სირთულეებისთვის მოამზადონ, რის გამოც ისინი ბავშვებს ხშირად ტკენენ გულს გაუცნობიერებლად. ამასთან მშობლები თვლიან, რომ მათი ქცევა სავსებით გამართლებულია. ნაცვლად იმისა, რომ შვილებს პრაგმატული და მიწიერი მიზნები დაუსახოთ, მათი მისწრაფებები წაახალისეთ. არაფერია ცუდი იმაში, რომ ბავშვს ოცნებები ჰქონდეს. ადამიანი თუ მთვარისკენ ისწრაფვის, შესაძლოა, მან მიზანს ვერ მიაღწიოს, მაგრამ ვარკვლავებამდე მაინც მიაღწევს. სწორედ ამიტომ, ნუ დაიწყებთ ბავშვის ოცნებების მსხვრევას. პირიქით, მისი სურვილები და ინტერესები წაახალისეთ.
ნუ ეტყვით ბავშვს, რომ არაფერი გამოვა
ბავშვი თქვენთან ახალი იდეით თუ მოდის, მას არ უთხრათ , რომ არაფერი გამოუვა. სირთულეებზე კონცენტრირების ნაცვლად, ბავშვის ოცნებებში პოზიტიური მხარეები დაინახეთ. ბავშვს ძლიერ და სუსტ მხარეებზე ფრთხილად უნდა მიუთითოთ. თუ გსურთ, რომ ბავშვი სირთულეებისთვის მოამზადოთ, მას კითხვები დაუსვით და პასუხებამდე თავად მიიყვანეთ. თქვენი შვილი თვითონვე მიხვდება, თუ რა სირთულეები ელის ოცნებების ახდენის გზაზე. ჰკითხეთ ბავშვს, როგორ აპირებს ის მიზნის მიღწევას და რა დრო დასჭირდება მას ოცნებების ასახდენად.
ნუ იქნებით მეტისმეტად ფრთხილი მშობელი
რა თქმა უნდა, მშობლის მთავარი საზრუნავი შვილის უსაფრთხოებაა, მაგრამ ამის გამო ზედმეტი სიფრთხილე არ უნდა გამოიჩინოთ. თუ ბავშვს ექსტრემალური სპორტი იზიდავს, ის არ უნდა შეაშინოთ. ნუ ეტყვით თქვენს შვილს, რომ მსგავსი აქტივობებით ადამიანები იღუპებიან. თუ ასე მოიქცევით, მას ყოველთვის ყველაფრის შეეშინდება.
ნუ მოითხოვთ ბავშვისგან იმაზე მეტს, ვიდრე მას შეუძლია
თქვენი შვილი გეუბნებათ, რომ ის სპორტის ახალი სახეობითაა დაინტერესებული. თქვენ დაუყოვნებლივ იწყებთ ინფორმაციის შეგროვებას, პოულობთ სპორტულ წრეებს, შვილი სხვადასხვა შეჯიბრებაზე დაგყავთ და მისგან პირველობას ითხოვთ. ბავშვი ზედმეტად ისტრესება და სპორტისადმი ინტერესს კარგავს. ნუ იქნებით ზედმეტად მომთხოვნი. თუ ასე მოიქცევით, ბავშვს მოტივაციას დაუკარგავთ.
ნუ ეცდებით, რომ ბავშვს ყველა ტკივილი აარიდოთ
ბავშვი თუ ისეთ რამეს გეგმავს, რაც მას არ გამოუვა, ნუ აღელდებით. მშობლები ცდილობენ, რომ შვილები წარუმატებლობისგან დაიცვან. მათ ეშინიათ, რომ ეს ბავშვებისთვის მძიმე გადასატანი იქნება. თუ გსურთ, რომ თქვენმა შვილმა კარგი ცხოვრებისეული გაკვეთილი მიიღოს, მან მარცხი აუცილებლად უნდა გამოსცადოს. ბავშვს გამოცდილების მიღების შესაძლებლობა მიეცით.
ბავშვს მიმართულება მიეცით
თქვენი შვილი თუ მოვა და გეტყვით, რომ ის მწერლობაზე ოცნებობს, მის ოცნებებს ნუ დაამსხვრევთ. ნაცვლად ამისა, მას აუხსენით, თუ რას ნიშნავს, იყო კარგი მწერალი და რა სირთულეებთან არის დაკავშირებული ეს პროფესია. თქვენს შვილს ურჩიეთ, რომ რომელიმე სფეროში კარგი განათლება მიიღოს, რათა შემოსავალი ჰქონდეს. თუ მას მატერიალური პრობლემები არ ექნება, წიგნზე მუშაობას მარტივად შეძლებს. ბავშვი მიხვდება, რომ თქვენ მას მხარს უჭერთ. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ ის კარგი მწერალი იქნება, თუმცა აუხსენით, რომ ეს მარტივი საქმე არ არის. თუ ბავშვის ოცნებებს არ დაამსხვრევთ, ის მიზნის მიღწევას გაცილებით ადვილად შეძლებს.