„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„მშობლები ინსტინქტურად ამზადებთ შვილებს ვიღაცის სამსახურში ჩასაყენებლად, ეს არის შეცდომა. პირიქით, უთხარით, იქნებ თავისი საქმე მოიფიქრონ,“ - ფსიქოლოგი ზურა მხეიძე
ფსიქოლოგი ზურა მხეიძე მშობლებს ბავშვის ფანტაზიებისა და სურვილების მხარდაჭერისკენ მოუწოდებს და აღნიშნავს, რომ ბავშვს ამბიციები კი არ უნდა ჩავუხშოთ, არამედ გავუძლიეროთ:
„მშობლები ინსტინქტურად ამზადებთ შვილებს ვიღაცის სამსახურში ჩასაყენებლად. მე გითხარით, რომ ეს არის შეცდომა. პირიქით, უთხარით, იქნებ თავისი საქმე მოიფიქრონ. მაინც დაქირავებული იქნება, თუ ვერაფერს მოიფიქრებს, მაგრამ ჩარჩოს რატომ უწესებთ? რომ ვეუბნებით: „გასაუბრება რომ კარგად გაიარო, იქნებ მოეწონო და შენ აგიყვანონ.“ ვუთხრათ: „მოიცა რა, იქნებ შენ აიყვანო ის ტიპები.“ გაუჩინეთ ბავშვს ეს ამბიცია.“
ზურა მხეიძის თქმით, ბავშვმა საკუთარ იდეაზე ფიქრი და რეფლექსია მშობლის დახმარებით უნდა ისწავლოს:
„მე რომ ჩემს შვილებს გავუჩინე ამბიცია, გასაგებია, რომ სულელური აზრები მოაქვთ. ბავშვს უნდა ბიზნესის გაკეთება, მე რას გავაკეთებდი ამ დროს? ვეტყოდი, რომ ძალიან მაგარი იდეაა. საქმე რაშია იცით? მე რომ მომფიქრებოდა ასეთი რამ, თვითონ გავაკეთებდი ბიზნესს. ბავშვს ვეტყოდი: „მოდი, შენ მითხარი, რა გინდა და მე ხელს შეგიწყობ, რა გავაკეთოთ.“ თუ ბავშვს მოაქვს იდეა, ეგრევე ვანადგურებ ხოლმე, იმიტომ, რომ არარეალურ რამეს ამბობს. მაგ. მეუბნება: „გავხსნი მაღაზიას და მოვაწყობ.“ როგორ გახსნის მაღაზიას? ფართი არ აქვს. ბავშვი აღმოაჩენს, რომ ფართი სჭირდება. მერე ვეტყვი, რომ ვიყიდოთ-მეთქი. ვერ იყიდის, იმიტომ, რომ ფული არ აქვს. მერე ვთავაზობ, რომ დაიქირავოს ფართი. დაიწყებს ძებნას და ნახავს, რომ დაქირავებაც ძალიან ძვირი ჯდება. საიდან უნდა მოიტანოს ეს ყველაფერი? ანუ გაიჭედა ბავშვი.“
„მშობელი მიჰყვება შვილის იდეას და ის თვითონ ვერ ქაჩავს. ამის მერე ვეუბნები ბავშვს: ე.ი. ჯერ არ გეყო სწავლა. როდესაც სწორ იდეას მოიტან, მერე განახორციელებ.“ რატომ არ უნდა ვუთხრათ ბავშვს, რომ მის ასაკში ბიზნესის კეთებაზე ფიქრის დრო არ არის? ყველაზე კარგი პროგრამისტები და ჰაკერები თინეიჯერობის ასაკში არიან. არ ეშინია ბავშვს შეცდომების და ყველაფერს აჩხაკუნებს. შეიძლება ბავშვმა მიზანში მოარტყას. რატომ არ ახალისებთ ბავშვს? უთხარით, რომ დაგიმტკიცოთ, რისი გამოგონება შეუძლია. იქნებ რაღაც ისეთს გეუბნება ბავშვი, რომ მართლა მილიონერი ხდება. რატომ ეუბნები, რა დროს შენი ეგ არის? გაუშვი ბავშვი, თვითონ იფიქროს,“ - აღნიშნავს ზურა მხეიძე.