„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
ჩახუტების მნიშვნელობა ოჯახის ცხოვრებაში - რატომ უნდა ჩავეხუტოთ ერთმანეთს ყოველდღიურად?
ჩახუტებას ოჯახში ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. ის სიყვარულის გამოხატვის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფორმაა. ჩახუტება ერთმანეთთან გვაახლოვებს. ის მხარდაჭერისა და სოლიდარობის გამოხატვაში გვეხმარება. ჩახუტება უსაფრთხოებისა და დაცულობის განცდას აძლიერებს. ის ადამიანს კომფორტის განცდას უქმნის და ემოციური ხასიათის ზიანის განკურნებაში ეხმარება.
ადამიანები ხშირად ბევრ რამეს გარანტირებულად თვლიან, რის გამოც ზოგიერთ საკითხს სათანადო ყურადღებას არ აქცევენ, მათ შორის, ჩახუტებასაც. ნუ დაელოდებით იდეალურ შემთხვევებს იმისთვის, რომ ოჯახის წევრებს ჩაეხუტოთ, იდეალური შემთხვევები თავად შექმენით. ნუ გადადებთ ხვალისთვის იმას, რისი გაკეთებაც დღეს შეგიძლიათ.
თანამედროვე ცხოვრების ტემპის გამო ოჯახის წევრები დილით სამსახურებში, სკოლებსა და უნივერსიტეტებში გარბიან, ისე, რომ გამომშვიდობებასაც ვერ ასწრებენ. საღამოს კი გაღიზიანებულები და დაღლილები საკუთარ სამყაროში იკეტებიან. ზოჯერ ისინი ძილის წინ ოჯახის წევრებს სოციალური ქსელებით ემშვიდობებიან და მათთან ფიზიკური შეხება არ აქვთ.
ყოველდღიური რუტინის პირობებში, ადამიანები კოცნას ერთმანეთს დისტანციურად უგზავნიან და იმის შიშით, რომ ერთმანეთს პირადი სივრცე არ დაურღვიონ, სიყვარულს იშვიათად გამოხატავენ. სხვისი პირადი სივრცის დაცვა არ გულისხმობს იმას, რომ ადამიანებს სიყვარული არ აგრძნობინოთ. თუ შვილებს ამ დამოკიდებულებით გაზრდით, მათ გრძნობების გამოხატვის უნარი არ ექნებათ.
ერთი უბრალო ჩახუტება ისეთი ჰორმონების გამომუშავების სტიმულაციას უწყობს ხელს, როგორებიცაა: ოქსიტოცინი, სეროტონინი და დოფამინი. ჩახუტება სისხლის თეთრი უჯრედების წარმოქმნასაც ასტიმულირებს, რაც იმუნიტეტს აძლიერებს. ჩახუტებით თქვენ შეგიძლიათ ადამიანის დღე უკეთესი გახადოთ.
კვლევებმა აჩვენა, რომ ადამიანს საკუთარ პასუხისმგებლობებთან გასამკლავებლად დღეში 4 ჩახუტება ესაჭიროება, ხოლო პიროვნული განვითარების ხელშეწყობისთვის - 12.
არ გაუშვათ ხელიდან შესაძლებლობა, რომ ოჯახის წევრებს მოეფეროთ. ნუ აქცევთ ჩახუტებას მექანიკურ ქმედებად და ის მთელი გულით შეიგრძენით. ოჯახში დაძაბულობის ან კამათის შემდეგ, როდესაც დამშვიდდებით, აუცილებლად ჩაეხუტეთ ერთმანეთს, რათა სულიერი სიმშვიდე მოიპოვოთ. თუ თქვენი შვილი მოწყენილია, ჰკითხეთ, რა აწუხებს. შესაძლოა, მან უარი თქვას თავისი საიდუმლოს გამხელაზე, მაგრამ გამამხნევებელ ჩახუტებაზე უარს არ გეტყვით. ნებისმიერი წარმატება, თუნდაც მცირედი, ჩახუტებით აღნიშნეთ. გამამხნევებელი სიტყვები ჩახუტებით განამტკიცეთ და არასდროს თქვათ უარი ჩახუტებაზე, როდესაც ამის სურვილი გექნებათ.