Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბავშვის ასაკობრივ ზრდასთან ერთად ხდება შესაბამისი ფეხსაცმლის გამოყენება - რა უნდა ვიცოდეთ ბრტყელტერფიანობის შესახებ?

ბავშვის ასაკობრივ ზრდასთან ერთად ხდება შესაბამისი ფეხსაცმლის გამოყენება - რა უნდა ვიცოდეთ ბრტყელტერფიანობის შესახებ?
როგორ გამოიხატება ბრტყელტერფიანობა ბავშვებში, იწვევს თუ რაიმე სახის გართულებებს და როგორია მისი მკურნალობის მეთოდები. ამ თემებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თსსუ-ის გივი ჟვანიას სახელობის პედიატრიის აკადემიური კლინიკის ორთოპედ-ტრავმატოლოგიის მიმართულების ხელმძღვანელი რომეო ვარდიაშვილი.

​- ბატონო რომეო, თავდაპირველად რომ განვმარტოთ, რა არის ბრტყელტერფიანობა და რამდენად არის დამოკიდებული გენეტიკურ განწყობაზე?
- ბრტყელტერფიანობა (Pes Planus) საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული პათოლოგიაა ბავშვთა ასაკში. ბრტყელი ტერფი არის თანდაყოლილი ან შეძენილი დეფორმაცია, რომელიც ტერფის თაღის სრულ ან ნაწილობრივ არარსებობაში გამოიხატება. ტერფის თაღი ჩამოყალიბებას 3-4 წლის ასაკში იწყებს, ასე რომ, ყველა ბავშვს 3 წლამდე, რბილი ანუ დრეკადი ტერფი აქვს, რაც ნორმას შეესაბამება. თაღების სრული ფორმიერება კი 9-10 წლის ასაკში სრულდება.

თანდაყოლილი ბრტყელტერფიანობა გულისხმობს გენეტიკურ ანუ მემკვიდრეობით განწყობას - ამ დროს ბავშვი ტერფის კუნთების და მყესიოგოვანი აპარატის თანდაყოლილი საერთო სისუსტით გამოირჩევა.
- როგორ გამოიხატება ის ბავშვებში და რა სიმპტომები ახასიათებს?
- ბრტყელტერფიანობის დროს ყურადღებას იპყრობს ჩივილები:

  • ადვილად დაღლა;
  • ტკივილი ტერფის და კოჭ-წვივის სახსარში;
  • ტკივილი დიდი ხნით სიარულის და დგომის დროს;
  • დღის ბოლოს ტერფების შეშუპება;
  • ტერფები დაგრძელებულია;
  • თითები დეფორმირებული;
- როგორი ტიპის ფეხსაცმელი უნდა ახმარონ ბავშვებს?
- ბავშვის ასაკობრივ ზრდასთან ერთად ხდება შესაბამისი ფეხსაცმლის გამოყენება, მაგალითად, 1 წლამდე ბავშვებში გამოიყენება რბილი, დრეკადი, ე.წ. „ბუტაფორია“, ხოლო 3 წლამდე ბავშვებში - რბილი ტყავისგან შეკერილი. მყარი და მაღალყელიანი ქუსლის მქონე ორთოპედიული ფეხსაცმელი გარკვეულ ასაკამდე.
გაითვალისწინეთ, ფეხსაცმელი არ უნდა იყოს ვიწრო ან ზედმეტად ფართე.
- რა შეიძლება გამოიწვიოს ბრტყელტერფიანობამ პატარებში?
- ძირითადი სიმპტომები თავს იჩენს იუვენილურ (ახალგაზრდულ) და მოზრდილ ასაკში, რომლის ძირითად გამოხატულებას ფიზიკური აქტივობის და შრომისუნარიანობის დარღვევა წარმოადგენს. სიარულის მანერის შეცვლა, ასევე აღსანიშნავია წონაში მატება. იუვენილური ოსტეოქონდროპათიები, როგორებიც არის - შინცის, შლატერის და პერტესის დაავადებები, ხერხემლის სხვადასხვა დეფორმაცია (სქოლიოზი).
- მშობელმა რა უნდა გააკეთოს ბრტყელტერფიანობის თავიდან ასარიდებლად?
- მშობლებო! იყავით ყურადღებით, დროულად განახორციელეთ გეგმიური ვიზიტი ბავშვთა ორთოპედთან, რომლის ინტერვალიც მშობიარობიდან 1-3 თვის ასაკში მერყეობს.
ზემოთ ჩამოთვლილი ჩივილებიდან გამომდინარე:

  • დაათვალიერეთ თქვენი შვილი შიშველ მდგომარეობაში;
  • გამოვლენილი ასიმეტრიის და დეფორმაციის შემთხვევაში დროულად მიმართეთ ბავშვთა ორთოპედს;
  • სწორად შეარჩიეთ ფეხსაცმელი;
  • განახორციელეთ სახლის პირობებში სპეციალური ვარჯიშები ტერფების კუნთების და მყესიოგოვანი აპარატის გასამაგრებლად - თითის წვერებზე და ტერფების გარეთა ზედაპირით სიარული, იარეთ ქუსლებით, მოხარეთ და გაშალეთ ტერფის თითები, ფეხის გულით ატრიალეთ პატარა ბურთი. კარგია ფეხშიშველი სიარული არათანაბარ ზედაპირებზე, როგორებიც არის: ქვიშა, ბალახი, ზღვის პირას, ქვები.
- როგორ მიმდინარეობს ბრტყელტერფიანობის მკურნალობა?
- არსებობს მკურნალობის ორი მიმართულება: კონსერვატიული და ოპერაციული, რომლის მიზანია ტერფის დეფორმაციის შეჩერება და არსებული ცვლილებების მაქსიმალური კორექცია.
კონსერვატიული მკურნალობის დაწყებამდე რეკომენდებულია პაციენტის ბრტყელტერფიანობის ფორმისა და ხარისხის შეფასება და დიაგნოსტიკა: ინსტრუმენტული კვლევებიდან, რენტგენოლოგიური, პედოსკანირება, პლანტოგრაფია, კომპიუტერული კვლევა CT-დატვირთვით. მათი დახმარებით ინიშნება ინდივიდუალური სამკურნალო ან საპროფილაქტიკო ღაბაშები-სუპინატორები ან პრონატორები, რომელიც ხელს უშლის დეფორმაციის პროგრესირებას. მკურნალობის პროცესში აქტიურად ერთვება სამკურნალო ვარჯიშები, ფიზიოთერაფია, ზღვის მარილის აბაზანები (ჰიდრომასაჟი).

​ოპერაციული მკურნალობა გამოიყენება კონსერვატიული მკურნალობის უშედეგობის ან მკვეთრი დეფორმაციის ხარისხის შემთხვევაში. ოპერაცია მოიცავს ბრტყელტერფიანობის კორექციის მიზნით, მყეს-იოგოვანი აპარატის და ტერფის გარკვეული ძვლის ოსტეოტომიას ძვლოვანი ტრანსპლანტაციით. კორექციის სწრაფ მეთოდს წარმოადგენს სახსრის იმპლანტაცია ჭანჭიკის გამოყენებით.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად