Baby Bag

თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ, ძილისა და სასწავლო მასალის ათვისების პრობლემები აქვთ

თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ, ძილისა და სასწავლო მასალის ათვისების პრობლემები აქვთ
უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ 12-17 წლის ასაკის თინეიჯერების 1/3 რეგულარულად სვამს ენერგეტიკულ სასმელებს. ენერგეტიკული სასმელი დიდი რაოდენობით შაქარს, კოფეინს, დანამატებს: ლ-კარნიტინს, გოგირდის შემცველ ამინომჟავას და გუარანას შეიცავს. მართალია, მოცემული დანამატები მეხსიერების გაუმჯობესებას, ენერგიის მატებასა და კონცენტრაციის ზრდას უწყობს ხელს, მაგრამ აღნიშნული ინგრედიენტების ზეგავლენა ადამიანის ორგანიზმზე ჯერ ბოლომდე შესწავლილი არ არის.

თინეიჯერების დიდი ნაწილი ენერგეტიკულ სასმელს იმ მოტივით სვამს, რომ დროის მოკლე შუალედში თავი უფრო ენერგიულად და გამოცოცხლებულად იგრძნოს. ზოგიერთი მათგანი ღამის გათენებას ცდილობს, ზოგს კი სურს რომელიმე კონკურსში მონაწილეობისას თავი უენერგიოდ ან უმოტივაციოდ არ იგრძნოს.
ენერგეტიკული სასმელი ორი სახისაა:

• ენერგეტიკული სასმელი, რომელიც ისეთ ქილაში ასხია, როგორშიც მსუბუქი ტკბილი სასმელები.
• ენერგეტიკული სასმელი, რომელიც პატარა ზომის ქილებშია ჩასხმული.
ორივე კატეგორიის ენერგეტიკული სასმელის მთავარ კომპონენტს კოფეინი წარმოადგენს. ამერიკის პედიატრთა აკადემიის ცნობით, ენერგეტიკული სასმელი მეტისმეტად დიდი რაოდენობის კოფეინს და ისეთ დანამატებს შეიცავს, რომელთა შეტანაა თინეიჯერთა რაციონში მიზანშეწონილი არ არის.
რატომ მოსწონთ თინეიჯერებს ენერგეტიკული სასმელები?
ენერგეტიკული სასმელები თინეიჯერებს სასურველი შედეგის მიღებაში ძალიან სწრაფად და მარტივად ეხმარება. ახალგაზრდა ათლეტები, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელს რეგულარულად მოიხმარენ, გაცილებით პროდუქტიულად ვარჯიშობენ, თუმცა კვლევებით დასტურდება, რომ მსგავსი ტიპის სასმელი მათ ჯანმრთელობაზე უარყოფითად მოქმედებს. ენერგეტიკული სასმელის დალევის შემდეგ ადამიანებს ენერგია ემატებათ და კონცენტრაციაც უუმჯობესდებათ, თუმცა აღნიშნული ეფექტი მოკლევადიანია. მათი ხშირი მიღება ჯანმრთელობისთვის სერიოზული საფრთხის მომტანიც შეიძლება აღმოჩნდეს. ენერგეტიკული სასმელის რეგულარული მოხმარებით გამოწვეული ზიანი მისგან მიღებულ სარგებელს მნიშვნელოვნად აღემატება.
დიდ ბრიტანეთში ჩატარებულმა კვლევამ, რომელიც ბავშვებსა და მოზარდებში ენერგეტიკული სასმელებისადმი დამოკიდებულების შესწავლას ისახავდა მიზნად, დაადგინა, რომ გემო, ფასი, რეკლამა, ხელმისაწვდომობა და ეფექტურობა ის ძირითადი ფაქტორებია, რომელთა გამოც თინეიჯერები მსგავსი ტიპის სასმელს აქტიურად ეტანებიან. მწარმოებლები პროდუქტს მაქსიმალურად ხელმისაწვდომ ფასს ადებენ და სპეციალური მარკეტინგული გათვლების გამოყენებით, მას მოზარდი თაობის თვალში მიმზიდველობას მატებენ.
მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ენერგეტიკული სასმელი მოზარდებს სხვადასხვა მიზეზის გამო იზიდავს. დომინანტი ფაქტორი, რომელიც პროდუქტის მიმზიდველობას აბსოლუტურად განსაზღვრავს, არ გამოიკვეთა. სხვადასხვა ფაქტორთა ეფექტური კომბინაცია თინეიჯერებს ენერგეტიკული სასმელისადმი მეტად მიდრეკილს ხდის. მისი ხელმისაწვდომობა კი პროდუქტის მოხმარების სიხშირეს აორმაგებს. მსგავსი ტიპის სასმელის მზარდი პოპულარობა მისასალმებელი ნამდვილად არ არის. მშობლებსა და თინეიჯერებს მეტი სიფრთხილის გამოჩენა მართებთ. აუცილებელია, რომ მათ ენერგეტიკული სასმელების გვერდითი ეფექტების შესახებ გარკვეული წარმოდგენა ჰქონდეთ, რათა მავნე პროდუქტის მიღებისგან თავის შეკავება შეძლონ.
ენერგეტიკული სასმელის გვერდითი ეფექტები
ენერგეტიკული სასმელის რეგულარული მიღება თინეიჯერების ჯანმრთელობაზე ნეგატიურად აისახება. კოფეინის მაღალი შემცველობისა და არაჯანსაღი დანამატების სიუხვის გამო აღნიშნული პროდუქტი ორგანიზმისთვის ზიანის მომტანია. ქვემოთ ენერგეტიკული სასმელის გვერდითი ეფექტების ნუსხას გთავაზობთ:
• კვლევებით დგინდება, რომ თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ, ძილის პრობლემები აქვთ, მათ სასწავლო მასალის ათვისება უძნელდებათ, გონებრივად ნაკლებად აქტიურები ხდებიან. არსებობს მაღალი რისკი, რომ ენერგეტიკულ სასმელზე მიჯაჭვული მოზარდები ნარკოტიკებს, ალკოჰოლს ან სიგარეტს მიეძალონ.
• ენერგეტიკულ სასმელს არანაირი კვებითი ღირებულება არ აქვს, ამასთან ის საკმაოდ დიდი რაოდენობით კოფეინს და შაქარს შეიცავს. მსგავსი ტიპის სასმელი მოზარდის ორგანიზმისთვის საზიანოა.
• ენერგეტიკული სასმელებით გატაცებული 13-19 წლის თინეიჯერების 40% უძილობას, გულისრევის შეგრძნებას, ღებინებას, გახშირებულ კანკალს, თავისა და მუცლის ტკივილს უჩივის. ექსტრემალურ შემთხვევაში ენერგეტიკული სასმელის ჭარბმა მიღებამ, შესაძლოა, კრუნჩხვების განვითარებას შეუწყოს ხელი.
• კვლევებით დგინდება, რომ თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ რისკის შემცველი ქმედებებისკენ მიდრეკილება უჩნდებათ. მათ ნარკოტიკების მოხმარება, ჩხუბი და დაპირისპირება იზიდავთ.
• ენერგეტიკულ სასმელში შემავალი კოფეინი, ვიტამინები, პროტეინები, ნახშირწყლები, ამინომჟავები, დანამატები და მინერალები, ისეთ კომბინაციას ქმნიან, რომელიც დეჰიდრატაციას უწყობს ხელს. კოფეინი ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი დიურეტიკია.
• ენერგეტიკული სასმელების უმრავლესობა 500 მილიგრამზე მეტ კოფეინს შეიცავს. ამ რაოდენობის კოფეინის ხშირი მიღება თინეიჯერების ორგანიზმისთვის მომწამვლელია.
• ზოგიერთი ნაირსახეობის ენერგეტიკული სასმელი ალკოჰოლსაც შეიცავს. როგორც წესი, მსგავსი ტიპის სასმელს დანამატის სახით კოფეინს და სხვა სტიმულატორებს აღარ ამატებენ. მიუხედავად ამისა, მას მაინც ენერგეტიკული სასმელის სახით ყიდიან. ალკოჰოლი თინეიჯერების ორგანიზმისთვის განსაკუთრებით საზიანოა.
რა რაოდენობის ენერგეტიკული სასმელის მიღებაა თინეიჯერებისთვის ნებადართული?
თინეიჯერებისთვის ენერგეტიკული სასმელების მიღება უსაფრთხო არ არის. არ არსებობს დოზა, რომელიც მათთვის სასურველად შეგვიძლია ჩავთვალოთ. ზოგიერთი თინეიჯერი ფიქრობს, რომ ენერგეტიკული სასმელის დახმარებით მას ენერგია ემატება, ფიზიკურად აქტიურდება და იზრდება კიდეც. თუმცა მსგავსი წარმოდგენები რეალობას ყოველთვის არ შეესაბამება. გარდა ამისა, არ არსებობს მეცნიერული მტკიცებულება იმისა, რომ ენერგეტიკული სასმელის მიღებით გამოწვეული დადებითი ეფექტები მოზარდის ორგანიზმისთვის სასარგებლოა. აუცილებელია თინეიჯერებმა კარგად გააცნობიერონ მსგავსი ტიპის სასმელების უარყოფითი ზეგავლენა ადამიანის ორგანიზმსა და ჯანმრთელობაზე. თქვენს შვილებს წყლის დიდი რაოდენობით მიღებისკენ მოუწოდეთ და ეცადეთ, მის ეფექტურობასა და სარგებლიანობაში დაარწმუნოთ. 
მომზადებულია ​momjunction.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ის, რომ ჩვენ მივიღოთ 4 ლიტრი სითხე და თითქოს ეს პრევენციაა კოვიდის, არ არის მართალი,“ - პედიატრი ნინო თოთაძე

„ის, რომ ჩვენ მივიღოთ 4 ლიტრი სითხე და თითქოს ეს პრევენციაა კოვიდის, არ არის მართალი,“ - პედიატრი ნინო თოთაძე

პედიატრი და ნუტრიციოლოგი ნინო თოთაძე ადამიანის ჯანმრთელობისთვის წყლის უდიდეს მნიშვნელობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მისი მიღება პანდემიის დროს განსაკუთრებით სასურველია:

​წყალი უმნიშვნელოვანესია ცხოვრების ნებისმიერი დღის განმავლობაში. მსოფლიოში აღწერილია 21 დღე შიმშილობის, იგივე მაჰათმა განდის მიერ, მაგრამ ადამიანს შეუძლია სიცოცხლე შეინარჩუნოს მაქსიმუმ 3-4 დღე წყლის გარეშე. პანდემიის დროს არის ვირუსული ფონი, პრობლემებია მადასთან, არის გემოს პრობლემები. შესაძლოა, რამდენიმე დღე კვება არ იყოს კარგი, მაგრამ წყლის მიღების გარეშე შეუძლებელია. საუკეთესოა ჩვეულებრივი წყალი, შეიძლება იყოს სხვა სითხეებიც, ჩაი, ყავა, ნატურალური წვენი. ნატურალური წვენი, რომელიც ასე სასარგებლოა, არ არის რეკომენდებული იყოს 150 მილილიტრამდე, რადგან ის წყლის გარდა შეიცავს შაქრის რაოდენობას. ბავშვებში შეიძლება იყოს რძეც, ასაკობრივი ჭრილის მიხედვით დაბალი და მაღალი ცხიმიანობის. წყალი არის ამ შემთხვევაში შეუცვლელი. ამერიკის შეერთებული შტატების ჯანდაცვის სამინისტროს ვებ-გვერდზე პირდაპირ არის მითითებული: მიირთვით წყალი პირველ რიგში და შემდეგ უკვე შესაძლებელია სხვა სითხეებიც.“

ნინო თოთაძის თქმით, როდესაც ფიზიკურად ნაკლებად ვიტვირთებით, სითხის მარაგი აუცილებლად უნდა შევივსოთ:

„როდესაც ჩვენ ვსხედვართ და ჩვენი ფიზიკური აქტივობა არის დაბალი, დღის მანძილზე ვკარგავთ გარკვეული რაოდენობის სითხეს. ყველა ორგანო შედგება უჯრედებისგან, რომლებსაც სჭირდება დატენიანება. ამის დატენიანებას ახდენს წყალი. დღე ღამის განმავლობაში 10-დან 100 მილილიტრამდე ლორწოს გამოვყოფთ. შესაბამისად, უმნიშვნელოვანესია წყლის მიღება.“

ნინო თოთაძე ასაკობრივი ჯგუფებისთვის რეკომენდებულ წყლის დოზებზე საუბრობს:

„ევროპის სურსათის სააგენტოს სახელმძღვანელოში მოწოდებულია, რომ მიღებული წყლის რაოდენობა დამოკიდებულია ასაკზე, სქესზე, გარემო ფაქტორებზე. ​ერთ კილოგრამ წონაზე წყლის დღიური ნორმა 35 მილილიტრია. ადამიანი წყლის გასინჯვას იწყებს 6 თვის ასაკიდან. 2 წლამდე ის იღებს დაახლოებით 150 მილილიტრამდე წყალს. ამის შემდეგ ოთხ წლამდე მივდივართ 250 მილილიტრით. 4-8 წლამდე ასაკში ნორმა არის დაახლოებით 5 ჭიქა. 9-13 წლის ასაკში ცალ-ცალკე იყოფა გოგონები და ვაჟები. დაახლოებით რომ ვთქვათ, ნორმაა 7 ჭიქა გოგონებისთვის, ხოლო 8 ჭიქა ვაჟებისთვის. ეს არის დაახლოებით 1,5-1,7 მილილიტრი. უკვე 19 წლის მამაკაცებისთვის მაქსიმუმი არის 13 ჭიქამდე, ქალბატონებისთვის კი 10-11 ჭიქა. ლაქტაციის პერიოდში მიღებული წყლის რაოდენობა იმატებს და ნორმა უნდა იყოს გაზრდილი 2 ჭიქით, იგივეა ორსულობის პერიოდშიც. თუ ძლიერი ფიზიკური დატვირთვაა, დღე-ღამის განმავლობაში წყლის დოზა შეიძლება გაიზარდოს 1,5-2,5 ჭიქით.“

„ის, რომ ჩვენ მივიღოთ 4 ლიტრი სითხე და ეს პრევენციაა კოვიდის, არ არის მართალი. წყალსაც აქვს თავისი სწორი მიღების წესი. კარგი იქნებოდა, თუ დღის განმავლობაში მისაღები წყალი გადანაწილდება ყლუპ-ყლუპობით, მცირე დოზის ოდენობით. სჯობს, წყალი მივიღოთ კვებამდე, ან კვებიდან ერთი საათის მერე, ვიდრე კვების პროცესში. ყავასთან ერთად წყლის დალევა რეკომენდებულია და სავსებით ნორმალურია. ​ბავშვებს კვების დროს წყლის მიღებას ვერ ვუშლით, შეიძლება იყოს გადაცდენის მომენტიც. ის ნელ-ნელა უნდა გადაეჩვიოს ამ წესს. ბავშვისთვის გადადუღებული წყლის მიცემა არ არის რეკომენდებული. ის შეიძლება გამოვიყენოთ მხოლოდ მაშინ, თუ ჯანსაღ წყალზე არ მიგვიწვდება ხელი,“ - აღნიშნავს ნინო თოთაძე

წყარო: ​დილა მშვიდობისა საქართველო

წაიკითხეთ სრულად