Baby Bag

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

მედიაპორტალი MomsEdu.ge ახალ რუბრიკას წარმოგიდგენთ - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები. ყოველ სამშაბათს გაეცანით ენდოკრინოლოგ თინათინ კაჭარავას რჩევებს, მოგვწერეთ თემები, რომლებიც ყველაზე მეტად გაინტერესებთ.

ექიმი პირველ თემად წარმოგიდგენთ - რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი?

ცხოვრების ჯანსაღი წესი ჩვენი ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ძირითადი წინაპირობაა. ჯანმრთელობა კი გულისხმობს ფიზიკურ, სულიერ და სოციალურ კეთილდღეობას.

ცხოვრების ჯანსაღ წესში იგულისხმება:

  • დაბალანსებული, მრავალფეროვანი, ჯერადი კვება
  • შენარჩუნებული სითხის ბალანსი
  • ზომიერი ფიზიკური აქტივობა
  • ძილის რეჟიმის მოწესირგება
  • მავნე ჩვევებზე უარის თქმა

უფრო კონკრეტულად კი - რეკომენდებულია დღის მანძილზე 4-5 ულუფა საკვების მიღება: სრულფასოვანი საუზმე, საუზმიდან რამდენიმე საათში სეზონური ხილი, რომელიც არის ცალკე კვება და არა წახემსება, როგორც უმეტესობა მიიჩნევს, სადილი, რომელიც დაბალანსებულია ნახშირწყლებით, ცილებით და მცირე რაოდენობით სასარგებლო მცენარეული ცხიმებით, ვახშამი კი სასურველია, მსუბუქი იყოს: რძის ნაწარმი, ბოსტნეულის სალათი და ა.შ. უნდა ვეცადოთ, საღამოს 8 საათის შემდეგ საკვები არ მივირთვათ. დიდი ყურადღება ეთმობა, რომ დღის რაციონი იყოს მრავალფეროვანი და გაჯერებული სეზონური ხილ-ბოსტნეულით, რომლებიც შეიცავენ მინერალებისა და ვიტამინების დიდ რაოდენობას. რაციონთან ერთად სუსრველია საკვების მოცულობის და კალორაჟის კონტროლი.

შენარჩუნებული სითხის ბალანსი ორგანიზმში - ერთ-ერთი წამყვანი პირობა ჯანსაღი ნივთიერებათა ცვლისთვის. ჩვენი ორგანიზმი შედგება 70% წყლისგან. იგი არის უნივერსალური გამხსნელი, ასრულებს „სატრანსპორტო სისტემის“ როლს, გამოაქვს ორგანიზმიდან ნივთიერებათა ცვლის პროცესის პროდუქტები და ხელს უწყობს თერმული წონასწორობის შენარჩუნებას. სითხის ბალანსის შენარჩუნება შესაძლებელია მხოლოდ წყლის მიღებით, მას ვერ ჩაანაცვლებს ვერც ერთი სხვა სითხე. ჯანმრთელი ადამიანისთვის (ვისაც არა აქვს რაიმე სახის ქრონიკული დაავადება) რეკომენდებულია მინიმუმ 1.5 ლ სითხის მიღება დღეში. სითხეზე მოთხოვნილება იცვალება გარემო პირობების შესაბამისად. ზაფხულის ცხელ დღეებში იზრდება წყალზე მოთხოვნილება, ამ დროს ორგანიზმი კარგავს დიდი რაოდენობით სითხეს და მასთან ერთად მინერალებს და ვიტამინებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მიკრო, მარკო ელემეტების დეფიციტი და ავიტამინოზი (ვიტამინების დეფიციტი), სწორედ ამიტომ ყოველდღიურად ჩვენს ორგანიზშმი დიდი ყურადღება უნდა მიექცეს შენარჩუნებულ სითხის ბალანსს. 

რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას, კიდევ ერთხელ ხაზგასმით აღვნიშნავ, რომ ვსაუბრობთ ფაქტობრივად ჯანმრთელ პოპულაციაზე. სასურველია, კვირაში 3-4 ჯერ დაახლობით 60-90 წუთი მსუბუქი ფიზიკური აქტივობა: ცურვა, ფიტნესი ან უბრალოდ სწრაფი ნაბიჯით სეირნობა.

რაც შეეხება ძილის რეჟიმს, არასრულფასოვანი ძილის დროს ორგანიზმში ირღვევა: ჰორმონალური ბალანსი, კერძოდ კი ჰორმონ ინსულინის დონე (რომელიც არის მაშენებელი ჰორმონი), ხდება მის მიმართ ორგანიზმის მგრძნობელობის დარღვევა, ქვეითდება იმუნური სისტემა, ხდება ნერვული სისტემის გადაძაბვა. ხშირად გამოუძინებელი ადამიანი უფრო მეტ კალორაჟს მიირთმევს, ვიდრე მას რეალურად ესაჭიროება. იზრდება გულსისხლძარღვთა დაავადებების რისკი. 7-8 საათი სრულფასოვანი ძილი აუცილებელი წინაპირობაა ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად.

ბოლოს კი დამეთანხმებით, რომ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ პუნქტებს ჩვენს ყოველდღიურობაში თან არ უნდა ახლდეს მავნე ჩვევები (თამბაქო, ალკოჰოლი და ა.შ). ვფიქრობ, მავნე ჩვევებზე უარის თქმა ერთ-ერთი ძირითადი და წამყვანი გამოწვევაა ცხოვრების ჯანსაღი წესის დროს.

ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ ცხოვრების ჯანსაღ რეჟიმზე გადასვლა არ გადავდოთ ხვალისთვის, ორშაბათისთვის და ა.შ. არამედ დავიწყოთ დღესვე ჩვენს ჯანმრთელობაზე ზრუნვა.

ექიმი ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა

შეიძლება დაინტერესდეთ

​შენელებული მეტაბოლიზმის მიზეზები ჩვენს ორგანიზმში

​შენელებული მეტაბოლიზმის მიზეზები ჩვენს ორგანიზმში

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას, თუ რას ნიშნავს ტერმინი მეტაბოლიზმი და რა არის შენელებული მეტაბოლიზმის მიზეზები. 

მეტაბოლიზმი არის ტერმინი, რომელიც გამოიყენება ყველა ქიმიური რეაქციის აღსაწერად, რომელიც მონაწილეობს უჯრედების და ორგანიზმის ცოცხალი მდგომარეობის შენარჩუნებაში. მეტაბოლიზმი შეიძლება დაიყოს ორ კატეგორიად: 

  • კატაბოლიზმი - მოლეკულების დაშლა ენერგიის მისაღებად
  • ანაბოლიზმი - უჯრედებისათვის საჭირო ყველა ნივთიერების სინთეზი.
ჭარბი წონის,სიმსუქნის განვითარების და დიეტების დაბალი ეფექტურობის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი არის ორგანიზმში ნივთიერებათა ცვლის შენელება. 

სწორი დაბალანსებული, რაციონალური კვების, რეჟიმული ფიზიკური აქტივობის გვერდით ძალიან მნიშვნელოვანია სწორი, გამართული მეტაბოლიზმი. 

დღეს გამოვყოთ ის ძირითადი მიზეზები, რაც იწვევს მეტაბოლიზმის შენელებას:

1. სტრესი - სტრესის დროს ორგანიზმი წვავს ნაკლებ კალორიას არასტრესულ მდგომარეობასთან შედარებით;

2. არარეგულარული კვების რეჟიმი - შეცდომაა დღეში 1-ჯერ ან 2-ჯერ კვება, რადგან ამ დროს ორგანიზმი ინახავს კალორიებს და პირიქით არ ხდება მათი გახარჯვა, ამიტომ რეკომენდებულია დღეში მინიმუმ 3-4 ჯერ კვება, მცირე ულუფებით და მრავალფეროვანი საკვებით გაჯერებული ​(იხ.ჩვენი რუბრიკის წინა სტატიები);

3. ორგანიზმში მინერალების დეფიციტი (განსაკუთრებით რკინის და იოდის, მათზე დეტალური ინფორმაცია ასევე ​იხ. წინა რუბრიკებში) - ხდება ნივთიერებათა ცვლის შენელება, გაუკუღმართბული გემოვნება და იზრდება განსაკუთრებით ტკიბლეულის მიმართ მოთხოვნილება;

4. ნიტრატებით გაჯერებული ხილი და ბოსტნეული. უნდა ვეცადოთ საკვები იყოს მაქსიმალურად ეკოლოგიურად სუფთა, რათა თავიდან იქნას აცილებული ნიტრატების მიერ მიყენებული ზიანი ორგანიზმის მეტაბოლიზმზე;

5. ძილის ცირკადული რიტმის დარღვევა. დღის გვიან დაწყება პირდაპირპროპორციულად მოქმედებს ზედმეტი კილოგრამების დაგროვებაზე, მაქსიმალურად უნდა ვეცადოთ ძილი იყოს სრულფასოვანი დაახლოებით ღამის 11-12 დან დილის 7-8 სთ მდე;

6. წახემსებები კვებებს შორის - ხემსი შემდგარი ხილისგან ან იშვიათ შემთხვევაში რომელიმე ტკბილეულისგან უნდა მივიჩნიოთ როგორც ცალკე კვება;

7. ჰორმონალური დისბალანსი - ამ პრობლემის გამოსარიცხად წელიწადში მინიმუმ ერთხელ რეკომენდებულია ჰორმონალური სპექტრის შემოწმება

8. თვითნებური მკაცრი მონოდიეტები - ერთისახეობის საკვების მიღება თვითნებურად პირიქით ანელებს მეტაბოლიზმს;

9. ზოგიერთი მედიკამენტი - ანტიდეპრესანტები და ა.შ.

გისურვებთ ჯანმრთლობას!
ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა

წაიკითხეთ სრულად