მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
ბავშვებში სიმსივნის პრევენცია სავსებით შესაძლებელია, თუ მშობლები გარკვეულ წესებს მკაცრად დაიცავენ
ბავშვებში სიმსივნის განვითარება მშობლების ცხოვრების წესზე მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული. სიმსივნის რისკი მაღალია იმ პატარებში, რომლებიც თავადაც არაჯანსაღ კვებაზე იმყოფებიან და დღის მოუწესრიგებელი რეჟიმი აქვთ. ბავშვებში სიმსივნის პრევენცია სავსებით შესაძლებელია, თუ მშობლები გარკვეულ წესებს მკაცრად დაიცავენ. ბავშვის სიმსივნის რისკისგან დასაცავად, შემდეგი რეკომენდაციები უნდა გაითვალისწინოთ:
ყურადღება მიაქციეთ ბავშვის კვების რეჟიმს
ბავშვებს ყოველდღიურად შესთავაზეთ ჯანსაღი ხილი და ბოსტნეული. აღნიშნული პროდუქტები ძალიან მდიდარია ვიტამინებითა და მინერალებით, ასევე ანტიოქსიდანტებით. ხილისა და ბოსტნეულის დახმარებით ბავშვის ორგანიზმი ძლიერდება და არაჯანსაღ ქიმიურ ნივთიერებებს მისი დაზიანების ნაკლები შესაძლებლობა აქვს.
ბავშვი ფიზიკურად აქტიური უნდა იყოს
სიცოცხლის ადრეული ეტაპიდანვე ბავშვი ფიზიკურ აქტივობას უნდა მიაჩვიოთ. ცხოვრების უძრავი წესი სიმსივნის გამომწვევი ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია. გირჩევთ, ბავშვი ცურვაზე ატაროთ, მას შინაური ცხოველის სასეირნოდ გაყვანა დაავალოთ. შვილს ასწავლეთ, რომ კიბეებზე ფეხით ასვლა და სეირნობა მისი ჯანმრთელობისთვის ძალიან სასარგებლოა.
ბავშვის წონა ყოველთვის აკონტროლეთ
ჭარბწონიანობა თანამედროვე ბავშვებს ხშირად აწუხებთ. სიმსუქნე სიმსივნის გამომწვევ რისკ-ფაქტორებს შორის გვხვდება. ბავშვი ოჯახთან ერთად ხშირად ასადილეთ და მისი რაციონი ჯანსაღი საკვებით გაამდიდრეთ. თქვენს შვილს დღის განმავლობაში ტელევიზორის ყურებისთვის მხოლოდ ორი საათი უნდა გამოუყოთ. ბავშვის რაციონში მაქსიმალურად შეზღუდეთ ტკბილეულის წილი. ეცადეთ, ბავშვი სწრაფი კვების ობიექტებში არ ატაროთ. მას ყოველ დილით მიართვით ნოყიერი, მაგრამ ჯანსაღი საუზმე. თქვენი შვილი ძუძუთი პირველი ექვსი თვის მანძილზე აუცილებლად უნდა გამოკვებოთ.
ბავშვი მზის ულტრაიისფერ გამოსხივებას მოარიდეთ
დაუშვებელია ბავშვის დაუცველად დატოვება მზის ულტრაიისფერი სხივების პირისპირ. არასდროს წაიყვანოთ ბავშვი გასარუჯად დღის იმ მონაკვეთში, როდესაც მზე პიკშია.
იზრუნეთ ბავშვის იმუნიტეტის გაძლიერებაზე
ბავშვი ისეთი პროდუქტებით გამოკვებეთ, რომლებიც იმუნიტეტს აძლიერებს, მაგ. ნიორი, იოგურტი, ხილი, ბოსტნეული. იმუნიტეტის ასამაღლებლად ძალიან კარგი საშუალებაა ვარჯიშიც.
გაუკეთეთ ბავშვს პაპილომა ვირუსის ვაქცინა
პაპილომა ვირუსის ვაქცინა 11-12 წლის გოგონებისა და ბიჭებისთვისაა განკუთვნილი. პაპილომა ვირუსის ვაქცინაცია 6 თვის განმავლობაში 3-ჯერ ტარდება. აღნიშნული ვაქცინა ბავშვს პაპილომა ვირუსით გამოწვეული სიმსივნური გართულებებისგან იცავს და მისი ჯანმრთელობისთვის საფრთხის შემცველი არ არის. ხშირად გაესინჯეთ ექიმს და სიმსივნის სკრინინგიც რეგულარულად ჩაიტარეთ, რათა ბავშვი მიხვდეს, რომ საკუთარ ჯანმრთელობაზე ზრუნვა მნიშვნელოვანია.
ბავშვს სიმსივნისგან B ჰეპატიტის ვაქცინაც იცავს
B ჰეპატიტის ვაქცინა ბავშვს აუცილებლად უნდა გაუკეთდეს. B ჰეპატიტი ზრდასრულ ასაკში ღვიძლის სიმსივნის გამომწვევი ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია.
მშობლის მოვალეობაა შვილის ჯანმრთელობას გაუფრთხილდეს და მის კეთილდღეობაზე იზრუნოს. ბავშვის სიმსივნისგან დაცვა შესაძლებელია, თუ მშობლები დაავადების პრევენციისთვის სათანადო ზომებს დროულად მიიღებენ.
