მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„არ არის რეკომენდებული, რომ ბავშვმა ატაროს მზის სათვალე ვარდისფერი, ლურჯი ან ცისფერი შეფერილობის ლინზებით,“ - ევგენი კომაროვსკი
პედიატრმა ევგენი კომაროვსკიმსოციალურ ქსელში პოსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც მშობლებს აუხსნა, თუ როგორ და რა პრინციპით უნდა შეარჩიონ ბავშვებისთვის მზის სათვალე. მის პოსტს უცვლელად გთავაზობთ:
მზის სათვალეები ბავშვის მხედველობის დასაცავად აუცილებელია. მზის სათვალე თქვენს შვილს მზის ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან იცავს, რომლის მიმართაც ათ წლამდე ასაკის ბავშვის თვალს განსაკუთრებით სუსტი გამძლეობა აქვს.
საბავშვო მზის სათვალის შერჩევისას უპირატესობა მიანიჭეთ პლასტმასის ჩარჩოს მქონე მოდელებს, ხოლო ლინზები, სჯობს, პოლიკარბონატის შეარჩიოთ. მსგავსი სათვალეები ნაკლებად სახიფათოა ტრავმის ან დაზიანების მიღების თვალსაზრისით. სათვალეები ბავშვთან ერთად შეარჩიეთ. მნიშვნელოვანია, რომ მასალა ჰიპოალერგიული იყოს. საბავშვო სათვალე უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ ორ მოთხოვნას: ის უნდა იყოს მსუბუქი და კომფორტული.
საბავშვო სათვალე უმჯობესია ცნობილი ბრენდის იყოს და მითითებული ჰქონდეს, რომ აქვს ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან თვალის დაცვის ფუნქცია. საბავშვო სათვალე ბავშვის ასაკის შესაბამისი უნდა იყოს. თორმეტი წლის შემდეგ ბავშვებს შეუძლიათ უფროსებისთვის განკუთვნილი სათვალით ისარგებლონ.
სასურველია, რომ საბავშვო სათვალის ლინზას ნაცრისფერი, ყავისფერი ან მოყვითალო-მოყავისფრო შეფერილობა ჰქონდეს. არ არის რეკომენდებული, რომ ბავშვმა ატაროს სათვალე ვარდისფერი, ლურჯი ან ცისფერი შეფერილობის ლინზებით. აღნიშნული ფერები თვალის გუგის გაფართოებას უწყობს ხელს, რაც სათვალის ხანგრძლივად ტარების შემთხვევაში უსაფრთხო არ არის.
საბავშვო მზის სათვალის შეძენამდე აუცილებლად მიაქციეთ ყურადღება, თუ რა ხარისხით იცავს ის თვალს ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან. სათვალის დამცველობითი ფუნქცია არ არის დამოკიდებული მინის შეფერილობაზე. არსებობს სპეციალური ფილტრები, რომლებიც თვალს გამოსხივებისგან იცავს. კარგ ფილტრს 99-100 %-იანი დამცველობითი უნარი აქვს. ხშირად და რეგულარულად შეამოწმეთ საბავშვო მზის სათვალის ლინზები. არ შეიძლება, რომ ლინზას რაიმე დაზიანება ან ნაკაწრი ჰქონდეს. დაზიანებული სათვალე დაუყოვნებლივ უნდა გამოცვალოთ. ბავშვის ასაკის მატებასთან ერთად მისი მზის სათვალე ორ წელიწადში ერთხელ მაინც უნდა შეცვალოთ. ბავშვებს სათვალის სწორად მოხმარება, მისი მოვლა და გაწმენდა უნდა ასწავლოთ.
