მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
რამდენი ენერგია სჭირდება ბავშვის ორგანიზმს საკვების სახით სხვადასხვა ასაკში? - მარი მალაზონიას რეკომენდაცია
ნუტრიციოლოგმა მარი მალაზონიამ მშობლებს სხვადასხვა ასაკში ბავშვისთვის საკვების სახით აუცილებლად მისაღები ენერგიის შესახებ დეტალური ინფორმაცია მიაწოდა:
„რამდენი ენერგია სჭირდება ბავშვს, იმისთვის, რომ მისმა ორგანიზმმა სრულფასოვნად იმუშაოს? ეს ყველა ასაკში არის განსხვავებული. საერთაშორისო რეკომენდაციები დაჯგუფდა ასაკობრივი ნიშნით. ასაკობრივი ჯგუფები არის 2-4 წლამდე, 5-8 წლამდე, 9-13 წლამდე და 14-18 წლამდე ასაკი.
საკვებით მიღებული ენერგია (კკალ)
ასაკი
გოგონები
ვაჟები
2-4 წ.
1000-1400
1000-1600
5-8 წ.
1200-1800
1200-2000
9-13 წ.
1400-2200
1600-2600
14-18 წ.
1800-2400
2000-3200
გოგონებისა და ვაჟების მოთხოვნილება ენერგიაზე განსხვავებულია. უნდა გავითვალისწინოთ, როგორია ბავშვის ზრდის ტემპი. ზოგიერთი უფრო სწრაფად იზრდება და იმატებს პარამეტრებში. ზოგიერთი კი უფრო ნელა მიჰყვება. ასეთ შემთხვევაში მონაცემები განსხვავებულია. მნიშვნელოვანია, როგორია ბავშვის აქტივობის დონე. ზოგიერთ ბავშვს არ უყვარს ფიზიკური აქტივობა, ზოგიერთი ძალიან სპორტულია. ასაკთან ერთად სქესის მიუხედავად ენერგეტიკული მოთხოვნილება იზრდება. ნებისმიერ ასაკობრივ ჯგუფში ვაჟების მოთხოვნილება ენერგიაზე აღემატება გოგონების მოთხოვნილებას. მშობელს არ ევალება, რომ ყოველდღიურად დაითვალოს რამდენი კალორია მისცა ბავშვს ყოველდღიურად. ეს ძნელი დასათვლელია. როდესაც კერძს მოამზადებთ, ეს პრინციპი ულუფის ზომის მიხედვით შეგიძლიათ დაიცვათ. შესაძლოა, ვაჟის ულუფა იყოს ცოტა უფრო მეტი, ვიდრე არის გოგონასი. მინდა, ეს სწორად გაიგოს ყველა ადამიანმა, ვინც ამას უფლედამცველის პოზიციიდან ისმენს. არავითარ შემთხვევაში ეს არ ემსახურება ვინმეს უფლების შელახვას. არც აკნინებს გოგონას სქესობრივი ნიშნით. ჩვენ ვლაპარაკობთ ფიზიოლოგიურ კანონზომიერებაზე, რომელიც გვეუბნება, რომ ბიჭმა შეიძლება უფრო დიდი ულუფა მიირთვას, ვიდრე მიირთმევს გოგონა. ეს არის ლოგიკური გამჟღავნება იმ პროცესებისა, რომელიც ჩვენს ორგანიზმში მიდის,“- მოცემულ საკითხზე მარი მალაზონიამ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.
