მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„ამერიკის შეერთებული შტატების მონაცემებით, საერთო ავადობაში ბავშვების წილი 10-12%-ია . თუმცა ესეც უნდა ვთქვათ, ერთ წლამდე ასაკის ბავშვებში ავადობა იშვიათია, მაგრამ დამძიმების რისკი ჩვილებში ყველაზე მეტია. ბავშვებში მაინც ხველა და სიცხე არის ყველაზე წამყვანი სიმპტომები.“
ბიძინა კულუმბეგოვის თქმით, ბავშვებში მულტისისტემური ანთებითი სინდრომის განვითარება ორგანიზმის იმუნულოგიური პასუხია კოვიდზე:
„მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი ბავშვებში კოვიდის მიერ გარკვეული გამოძახილია, იმუნოლოგიური პასუხია. ტემპერატურა არის 38 და უფრო მაღალი, ასევე არის გულისრევა, დიარეა და ღებინება. დამახასიათებელია გამონაყარი, შეიძლება იყოს ლორწოვანის დაზიანება, ხელისგულების დაზიანება. ეს სინდრომი კავასაკის მიმდინარეობას ძალიან ემსგავსება.“
ბიძინა კულუმბეგოვი აცხადებს, რომ აღნიშნული სინდრომის განვითარების დროს ბავშვი სწრაფად უნდა ვაჩვენოთ ექიმს, რათა სერიოზული გართულებები არ განვითარდეს:
„ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, რომ ბევრი დრო არ დაიკარგოს. შესაძლებელია გულის სისხლძარღვების დაზიანება და ანევრიზმების განვითარება. მკურნალობის ტაქტიკა იგივეა, რაც კავასაკის დროს. ბავშვებს სჭირდებათ ინტრავენური იმუნოგლობულინის გადასხმა, ასევე დექსამეტაზონი გამოიყენება. მქონდა ასეულობით პაციენტთან ონლაინ კონსულტაცია. მათ ჰქონდათ ჭინჭრის ციება. საერთოდ ვირუსული ინფექცია ყოველთვის შეიძლება მოიაზრებოდეს, როგორც ურტიკარიის გამომწვევი. თუ ცხელების დროს პაციენტი იღებს იბუპროფენს, ვეუბნებით, რომ აქცენტი პარაცეტამოლის ჯგუფის პრეპარატებზე გაკეთდეს.“
„ბავშვებში სულ 3%-ია ის, ვისაც სჭირდება საავადმყოფოში მოთავსება. დაწყებული სიმსუქნიდან, დამთავრებული სხვადასხვა ქრონიკული პათოლოგიებით, წარმოადგენს უფრო მეტ რისკს, როგორც ჰოსპიტალიზაციის, ისე გართულებების. განსხვავებული გამოვლინება კორონავირუსის მაინც არის ბავშვებში. ყნოსვისა და გემოვნების დაკარგვა, რაც მოზრდილებში ძალიან ხშირია, მცირე ასაკის ბავშვებში ერთეულ შემთხვევებშია. ათი წლის ზემოთ ასაკობრივ ჯგუფში მხოლოდ 10 %. ბავშვებში გაცილებით მეტია შემთხვევები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაზიანებით. ეს არის ნაწლავთა მოქმედების გახშირება, მუცლის ტკივილი, ღებინება, მადის დაქვეითება.“
„ერთი თვის განმავლობაში მხოლოდ ჩვენთან 42 პაციენტი შემოვიდა. სპეციფიკური მკურნალობაა და ის დაექვემდებარა ამ მკურნალობას. მხოლოდ ოთხი მათგანი იყო მძიმე და მათი მართვა დაგვჭირდა კლინიკური მედიცინის დეპარტამენტში. ამ პაციენტების რაოდენობა მზარდია, არც არის ეს გასაკვირი. საქართველოში დღეისთვის ინფიცირებული ბავშვების როადენობა ძალიან დიდია. არ არის სავალდებულო ეს სინდრომი განვითარდეს მძიმე დაავადების შემდეგ. უშუალოდ ფაქტი კოვიდის გადატანის არის საკმარისი, რომ ორგანიზმმა უპასუხოს მულტისისტემური ანთებითი სინდრომით,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მედიკოსებმა ტელეკომპანია იმედის გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრეს.
