მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
ცნობილი პედიატრი ევგენი კომაროვსკი მშობლებს ბავშვის კვების 7 მთავარ პრინციპს აცნობს:
1. ნუ შექმნით კვების კულტს. უმადო ბავშვის კვება უსარგებლოა და შესაძლოა, საზიანოც იყოს მისი ჯანმრთელობისთვის. ყველაზე ხშირად ბავშვი უმადობას იმის გამო გრძნობს, რომ ენერგია სათანადოდ არ დაუხარჯავს. ბავშვის მადის გასაძლიერებლად მისი დღის ორგანიზება იმგვარად უნდა მოხდეს, რომ მან მეტად იაქტიუროს და მეტი ენერგია დახარჯოს.
2. გაითვალისწინეთ ბავშვის მხრიდან საკვებზე უარის თქმის მიზეზები. შესაძლოა, ამის უკან კბილის ტკივილი, ცუდი განწყობა ან სხვა მიზეზი დგას. უყურადღებოდ არ დატოვოთ ბავშვის ფიზიკური თუ მენტალური მდგომარეობა, რომელიც უმადობას იწვევს.
3. თუ ბავშვი ავადაა, როგორც წესი, ის კვებაზე უარს ამბობს. ეს ბუნებრივია და ნუ დააძალებთ მას საკვების მიღებას. ორგანიზმი ამ გზით ენერგიას ზოგავს, რათა ინფექციას გაუმკლავდეს. ის ცდილობს, რომ ენერგია საკვების გადამუშვებაზე არ დახარჯოს.
4. კვების რეჟიმი აუცილებლად უნდა არსებობდეს, თუმცა ის არა დროის მიხედვით, არამედ ბავშვის მადისა და საკვების მომზადების განრიგის თანახმად უნდა განსაზღვროთ.
5. ნუ აიძულებთ ბავშვს წვნიანის ჭამას. არაფერი ამყარებს მშობლების მტკიცებას, რომ აუცილებელია ბავშვმა დღეში ერთხელ მაინც მიირთვას ცხელი, წვნიანი კერძი. ათობით ქვეყანაში წვნიანს საერთოდ არ მიირთმევენ, თუმცა ბავშვები ჯანმრთელები იზრდებიან.
6. ბავშვმა ყველაზე უკეთ იცის, როდის და რამდენი უნდა მიირთვას.
7. მივცეთ თუ არა ბავშვს ტკბილეული? ბავშვს ტკბილეულის ზომიერად მიღების შესაძლებლობა უნდა მივცეთ. ტკბილის ჭარბად სიყვარული პანკრეასს საფრთხეს უქმნის ნახშირწყლების სწრაფი დაშლის გამო, თუმცა არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ტკბილეული ენერგიისა და სიხარულის წყაროა. როდესაც ბავშვს ნაყინს ან სხვა ტკბილეულს აძლევთ, უნდა იფიქროთ იმაზე, თუ როგორ დახარჯავს ის მიღებულ ენერგიას.
