მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
,,გადაცდენის პირველი ნიშანი არის ხველა" - როგორ უნდა მოვიქცეთ, თუ ბავშვს საკვები გადაცდება
როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, მომვლელი იმ შემთხვევაში, როდესაც ბავშვს საკვები გადაცდება და რამდენად მნიშვნელოვანია, ასეთ დროს მან პანიკას თავი აარიდოს - ამის შესახებ პედიატრმა, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორმა, თემურ მიქელაძემ გადაცემაში ,,იმუნიტეტი" ისაუბრა.
,,გადაცდენის პირველი ნიშანი არის ხველა. საკმაოდ ხშირად, ამ დროს იწყება მშობლის პანიკა, იწყებენ ბავშვის ე.წ. დაკიდებას, ამ დროს კი შეიძლება, პირიქით - ამონაღები საკვების გადაცდენა მოხდეს. ამიტომ, ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ადრეული ასაკის, 2 წლამდე ბავშვთან თუ გვაქვს შეხება, შევეცადოთ, ის 30-გრადუსიანი კუთხით დავხაროთ და ბიძგისებური მოძრაობით ვცადოთ, რომ მან წამოახველოს. შემდეგ გადმოვატრიალებთ და ვაგრძელებთ იმავე პროცედურას (იხ. ვიდეო). მაქსიმალურად ნაზად, ორი თითით უნდა გავაკეთოთ ეს. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, პირველი, რაც უნდა გააკეთოს მშობელმა თუ მომვლელმა, არის ეს პროცედურა და აუცილებლად დარეკოს 112-ში ან საკუთარ პედიატრთან. თუ ბავშვს ცნობიერება დაკარგული აქვს, ვიწყებთ ე.წ. გულ-ფილტვის რეანიმაციას. ესეც არის გავრცელებული სოციალურ ქსელში. ვიწყებთ დაახლოებით 30 მასაჟით და შემდეგ ორი ჩასუნთქვა პირში. ამიტომ, ყველა მომვლელმა თუ მშობელმა უნდა იცოდეს ეს პირველადი დახმარების წესები.
ეს არ ეხება მხოლოდ საკვებს. ძალიან ბევრი შემთხვევა ყოფილა, როდესაც არ იცავენ იმ ელემენტარულ წესებს, რაც დაკავშირებულია სათამაშოებთან - რომ, მაგალითად, 3 წლამდე არ შეიძლება ამ კონკრეტული სათამაშოს გამოყენება. ის მწარმოებლები, რომლებიც ორიენტირებულნი არიან, რომ ბავშვს სწორი სათამაშო მიაწოდონ, აუცილებლად ბუნებრივ საღებავებს უმატებენ ამ სათამაშოში, რაც რენდგენოკონტრასტულია. განსაკუთრებით არარენდგენოკონტრასტული სათამაშოების გადაცდენა არის საშიში, რადგან შეიძლება, გამოიწვიოს კუჭის კორწოვანის დაზიანება, საყლაპავ მილში გაჭედვა და ა.შ". - განმარტავს მიქელაძე.
