მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
,,რაც უფრო დიდია ეკრანი, მით უფრო შორს უნდა დავდგათ კომპიუტერი" - თეა ადამია
,,როდესაც ბავშვი ზის კომპიუტერთან ან წიგნთან, მიაქციეთ ყურადღება, რომ ორივე ყურის ბიბილო იყოს ერთ დონეზე და მხრებთან გასწორებული", - ამის შესახებ ექიმმა რეაბილიტოლოგმა, თეა ადამიამ გადაცემაში ,,შუადღე" ისაუბრა.
,,ამ მდგომარეობიდან ნებისმიერი გადახრა არის პრობლემა იმიტომ, რომ ეს არღვევს კუნთების დატვირთვას და ხერხემლის ბიომექანიკას. სამუშაო მაგიდის სიმაღლე უნდა იყოს მისი მხრის დონეზე. რაც შეეხება სკამს - ბავშვის ფეხების ქვეშ უნდა იყოს რაიმე, ანუ მისი ფეხები არ უნდა იყოს ჰაერში, ეს ძალიან მნიშნელოვანია. უკნიდან საზურგე ისე უნდა იწყებოდეს, რომ სკამზე ბარძაყის 2/3 უნდა მოთავსდეს. სკამის უკან ვდებთ დიდ ბალიშს, რათა პატარასთვის მოცულობა იყოს შევსებული და თუ ის ფეხით ვერ წვდება იატაკს, სულ ერთია - რა იქნება, თუნდაც - ფეხსაცმლის ძველი ყუთი, უნდა დავუდოთ.
ბევრ რაიმეს გააჩნია - ასაკს, როგორ იზრდება ბავშვი და ა.შ. სწრაფად მზარდი ბავშვები სწორად ჯდომას უფრო მეტად ვერ უძლებენ. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვს ჰქონდეს საყრდენი. ეს ჩვენს სკოლებში არ აქვთ - მერხი არის ვიწრო და როდესაც ბავშვი წიგნს გადაშლის, მისი ხელისთვის ადგილი აღარ რჩება. ამიტომ, ბავშვი ხრის წიგნს და მასთან ერთად იხრება ხელიც. ის ყველა წესს არღვევს, რადგან ფიზიკურად არ აქვს მეტი ადგილი. ბუნებრივია, ეს მერხები კომერციულად არის წარმოებული. ალბათ, უნდა იყოს ვალდებულება და მოწმდებოდეს ისინი. ჩვენს სკოლებში ეს სტანდარტი დარღვეულია, რაც ძალიან დიდი პრობლემაა, განსაკუთრებით, თუ სკოლას აქვს ვარიაციის საშუალება.
რაც შეეხება კომპიუტერს - არ დაგვავიწყდეს, რომ ბავშვს კომპიუტერის წინ უნდა ჰქონდეს სამუშაო სივრცე. რაც უფრო დიდია ეკრანი, მით უფრო შორს უნდა დავდგათ კომპიუტერი. თუ ბავშვს სჭირდება ბიფოკალური სათვალე, ეკრანი უნდა იყოს გადახრილი. მეორე მნიშვნელოვანი საკითხია, საიდან ხვდება განათება - შეიძლება, ეკრანზე იყოს ანარეკლი, რაც ბავშვს აიძულებს, შეცვალოს კომპიუტერის მდებარეობა. იდეალურად მიიჩნევა, თუ ჩემი თვალის ხაზი არის ეკრანის ზედა ნაწილიდან, დაახლოებით, 6-8 სმ-ით დაბლა. ასევე, მნიშვნელოვანია, რომ კლავიატურა და მაუსი უნდა იყოს ერთმანეთთან ახლოს", - გვირჩევს თეა ადამია.
