რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ყოველთვის ათიანის მიღება ძალიან სტრესულია, შფოთვითი აშლილობების ბაზისი მთლიანად მოდის ამაზე ,“ - ფსიქოთერაპევტი ნათია კუჭუხიძე
ფსიქოთერაპევტმა ნათია კუჭუხიძემ ბავშვებში კომპლექსების გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ბავშვისთვის მთავარია წახალისება, რათა მან იგრძნოს, რომ მისი მონდომება სათანადოდ ფასდება:
„მთავარია, რომ ბავშვი წავახალისოთ. ვუთხრათ მას, რომ თუ რამე ამ ეტაპზე არ გამოსდის, არაუშავს. დავფიქრდეთ ერთად, რა დაეხმარება მას. მისი მონდომება შევაქოთ. არ უნდა ვუთხრათ, მაგალითად, რომ „ათიანები მინდა!“ ყოველთვის ათიანის მიღება ძალიან სტრესულია. როდესაც ბავშვი თავისი ინტელექტუალური უნარებიდან გამომდინარე ამას ვეღარ ახერხებს, მას უჩნდება განცდა: „მე არაფერი არ ვარ, რადგან ათიანებს არ ვიღებ, რადგან ცხრიანი მაქვს.“ შფოთვითი აშლილობების ბაზისი მთლიანად მოდის ამაზე, შეიძლება დეპრესიული განწყობაც ჩამოყალიბდეს.“
ნათია კუჭუხიძის თქმით, რაც უფრო მცირე ასაკისაა ბავშვი, მით უფრო მეტი სიფრთხილე მართებს მასთან ურთიერთობაში მშობელს:
„რაც უფრო მცირე ასაკის არის ბავშვი, მით უფრო მეტად უნდა იყოს მშობელი ფრთხილად, მით უფრო მეტად მხარდამჭერი უნდა იყოს. მოზარდობის ასაკში ასეთი ბავშვი უფრო მარტივად ძლევს პრობლემებს. ათიანების მოთხოვნა ძალიან მძიმე ტვირთია ბავშვისთვის. ემოციურად ვინ როგორ გაუმკლავდება ამას, ეს არავინ არ იცის.“
ნათია კუჭუხიძემ აღნიშნა, რომ ზემზრუნველი და მაკონტროლებელი მშობელი არ არის მხარდამჭერი შვილისთვის:
„მაკონტროლებელი და ზემზრუნველი მშობელი არ არის მხარდამჭერი მშობელი. უფრო ავტორიტეტული მშობელი არის მხარდამჭერი და არა ავტორიტარი. ავტორიტეტი მშობელი აძლევს ბავშვს თავისუფლებას, რომ თვითონ იფუნქციონიროს. თუ ბავშვს სწავლას ვაიძულებ, ის არ დაინტერესდება. შეიძლება რევანშის გამო გააკეთოს ეს და ყველაფერი მიიღოს. ამიტომაც არის, ზოგჯერ ადამიანს ყველაფერი აქვს და მაინც უბედურია. იმიტომ, რომ ის ვიღაცის ჯიბრზე ან რაღაცის დასამტკიცებლად აკეთებს ამას.“
„ბავშვს სოციალიზაციის პირველი კრიზისი 3 წლის ასაკში აქვს. სოციუმში რომ გავიდეს და კრიზისი გადალახოს, ეს მტკივნეულია. ძალიან კარგი სტრატეგიები არსებობს, როგორ მოხდეს ბავშვის ბაღთან ადაპტაცია. თუ ზემზრუნველები ვართ, მაშინ რას ვიტყვით? ვიტყვით, რომ ოღონდ ბავშვმა არ იტიროს და გამოვიყვან ბაღიდან. შემდეგ მოდის სკოლა და მას სკოლაში შეიძლება უფრო გაუჭირდეს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნათია კუჭუხიძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.