რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ის მითი უნდა დაინგრეს ჩვენთან, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება და მუცელი ებერება,“- პედიატრი ნინო კამკამიძე
პედიატრმა ნინო კამკამიძემ ბავშვის მოტორული განვითარების ხელშეწყობის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ამ შემთხვევაში სწორად ჩაცმას უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება:
„პირველ რიგში, სწორი ჩაცმაა მნიშვნელოვანი. როდესაც ბავშვი მიდის გადახურებისკენ, არასწორი ჩაცმულობაა მის ცხოვრებაში წესად, იკარგება სითხე. სითხის და ელექტროლიტების დანაკარგი იწვევს კუნთების ტონუსის მოდუნებას. კუნთების ტონუსის მოდუნება ბავშვს ხდის უხალისოს. მას ჭამა ეზარება, ყველაფრის კეთება ეზარება. სად გინახავთ ადამიანს სცხელოდეს და ის ხალისით მუშაობდეს ან ჭამდეს?! ვითომ რა მოხდა, რომ ბავშვს ორი შარვალი და ორი წინდა ეცვას, ეს არის უკვე პირველი დანაშაული და ძალადობა მის ფიზიოლოგიაზე. ეს პირდაპირპროპორციულად მისი ტვინის განვითარებაზე მეტყველებს ცუდად.“
ნინო კამკამიძის თქმით, უნდა დაინგრეს მითი იმის შესახებ, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება, რაც მუცლის ტკივილს იწვევს:
„ის მითები უნდა დაინგრეს ჩვენთან, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება და მუცელი ებერება. მუცლის კოლიკები 12-16 კვირამდე ყველა ჩვილის პრობლემაა. წინდა ეცმევა თუ არ ეცმევა, ამას მნიშვნელობა არ აქვს. მტევანი და ტერფი არის ერთი ფუნქციით. ამიტომ ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სწორ ჩაცმას. მინდა, დედიკოებს ვუთხრა, რომ ჭამა არის შრომა მათ ცხოვრებაში. შრომის დროს ადამიანის სისხლის მიმოქცევა ძლიერდება. ჭამის დროს ბავშვს ერთი ზედმეტი ტანსაცმელი გავხადოთ.“
ნინო კამკამიძემ ხაზი გაუსვა ბავშვთან კომუნიკაციის მნიშვნელობას და აღნიშნა, რომ პატარებს პოზიტიური ინფორმაციის და ქათინაურების მოსმენა უყვართ:
„ბავშვებს მუცლად ყოფნის პერიოდან ესმით მშობლის ხმა, დამახსოვრებული აქვთ ხმები. მათ ძალიან სიამოვნებთ პოზიტიური ინფორმაციის მოსმენა და ბევრი ქათინაური. ოჯახის წევრები ვალდებულნი არიან მუდმივად ეკონტაქტონ, ესაუბრონ, შეათანხმონ ჭამის, ბანაობის, სტუმრიანობის საკითხი. მუდმივ დიალოგში უნდა იყოს ოჯახი ჩვილთან, რომ მისგან გამოიწვიონ ემოცია. ეს მისი ტვინის განვითარებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია."
„გარეთ არის ყველაზე ნაკლები ვირუსის კონცენტრაცია, მეტია ჟანგბადი. აივანიც თურმე არ ითვლება გარეთა სივრცედ, აივანზეც გადადის სახლის სიმხურვალე. კლიმატოთერაპია დღეს არ განიხილება მკურნალობის მეთოდად. რასაკვირველია, სუფთა გარემო და ბუნებასთან ურთიერთობა ყველა ადამიანისთვის სასიკეთოა და მით უმეტეს, ჩვილობაში, მაგრამ დოგმატურად აქაც არ უნდა მივუდგეთ, რომ გინდა თუ არა კურორტი და მეტი არაფერი. სადაც წავა ჩვილი, სასურველია, რომ იმ კურორტზე 2-3 კვირა გაჩერდეს, რომ სწრაფ აკლიმატიზაციაში არ იყოს წასვლა-წამოსვლაში. წასვლა ყველგან შეიძლება. სადაც დედა და მამა ჰყავს შვილს, სადაც მშობლების სიყვარულია, ნებისმიერ ადგილზე შეიძლება იმოგზაუროს ბავშვმა,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნინო კამკამიძემ LIFE FM-ის გადაცემაში „FM-პედიატრი“ ისაუბრა.