როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„დღევანდელი მშობლები გულუბრყვილოები არიან ბავშვებთან მიმართებაში უსაფრთხოების თვალსაზრისით,“ - თამარ გაგოშიძე
ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, შვილების ქცევებს ყურადღებით დააკვირდნენ და ბავშვთან ურთიერთობაში ზედმეტი გულუბრყვილობა არ გამოიჩინონ:
„ჩვენ ნუ ვიქნებით გულუბრყვილოები. ჩვენ ვერც წარმოგვიდგენია, რა ფანტაზიები შეიძლება ჰქონდეს ბავშვს. ჩვენ ვერ წარმოგვიდგენია, ის რაზე შეიძლება იყოს წამსვლელი. ასეთი გულუბრყვილოებიც ნუ ვიქნებით. „ჩემი შვილი ამას არ ჩაიდენდა,“ ეს უბრალოდ ჩვენი საკუთარი თავის დაცვაა. ეს ჩვენი დაცვის სტრატეგიაა. თუ ჩვენ აღმოვაჩინეთ რაღაც ისეთი, რაც ჩვენთვის იყო მოულოდნელი, მით უმეტეს, მოგვიწევს კარგად დაკვირვება ჩვენს შვილზე. აუცილებელია იმ მიზეზების გარკვევა, ამ გარეგნული ქცევის მიღმა რა ხდებოდა.“
თამარ გაგოშიძის თქმით, ბავშვი ნეგატიური ქცევის მიზეზებს მშობელს ხშირად ვერ უხსნის, რის გამოც აუცილებელია, რომ მშობელი ყურადღებით იყოს და ბავშვს დააკვირდეს:
„ბავშვი მიზეზებს არ გეტყვით. შეიძლება, ის ამას არც აცნობიერებს. იმიტომ კი არა, რომ ის არ ამბობს, ვერ გეტყვით, ვერ აგიხსნით. ამიტომ ჩვენ მოგვიწევს ბავშვზე დაკვირვება. სანამ ფსიქოლოგამდე მივალთ, ჩვენ თვითონ კარგად უნდა დავაკვირდეთ. ჩვენი ემოციებით კი არ უნდა ვიხელმძღვანელოთ მის მიმართ: „როგორ გამიბედა?! ეს როგორ მოუვიდა თავში?!“ ყველაფერი შეიძლება თავში მოგვივიდეს და ყველაფერი შეიძლება გავბედოთ, თუ გაგვაბედინებს ჩვენი შუბლის წილი.“
„ჩემი დაკვირვებით, დღევანდელი მშობლები ცოტა გულუბრყვილოები არიან ბავშვებთან მიმართებაში უსაფრთხოების თვალსაზრისით, ბავშვის პერსონალური უსაფრთხოებით თვალსაზრისითაც, ბავშვის სექსუალური აღზრდის თვალსაზრისითაც. მეჩვენება, რომ ძალიან გულუბრყვილოები არიან. არ შეიძლება თავში მოუვიდეთ ისეთი რაღაცები, რაც ბებიაჩემს მოუვიდოდა. თუნდაც ის ფაქტი, რომ პატარა ბავშვებს აქვთ სოციალური ქსელი ან თავისი პატარა შვილების რაღაცნაირ სურათებს დებენ. არ არის ეს მიზანშეწონილი. ძალიან ბევრი ცუდი მოტივაციის ადამიანია ჩვენ გარშემო. ეს ჩვენ უნდა ვიცოდეთ. ეს რეალობაა. ბავშვები არ არიან დაცულნი ამ რაღაცებისგან. ჩვენ არ ვაქცევთ ყურადღებას იმას, რას უყურებენ ჩვენი შვილები, ჩვენ გარეშე რას უყურებენ, სად შედიან, რას აკეთებენ. ყველაფერი ხდება მიბაძვით. ბავშვები არიან კარგი მიმბაძველები. მათ აქვთ ძალიან ბევრი შესაძლებლობა და ინფორმაცია, ამიტომ ძალიან ბევრი რამ შეიძლება გააკეთონ მიბაძვით, ძალიან ბევრი რამ შეიძლება გააკეთონ ცნობისმოყვარეობით. ამიტომ, ჩვენ ამაზე უნდა ვიფიქროთ,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.