„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ბავშვები მარტო არ დატოვოთ. თუ ისინი თავიანთ თავს მივანდეთ, შეიძლება რაღაც ძალიან დიდი დავკარგოთ,“ - შალვა ამონაშვილი
აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა მშობლებს მძიმე სოციალურ პირობებში ბავშვზე ზრუნვის და სწორი აღზრდის შესახებ საინტერესო რჩევები მისცა. მისი თქმით, თანამედროვე მშობლებს მძიმე მატერიალური მდგომარეობის გამო რამდენიმე სამსახურში უწევთ მუშაობა, რაც სავსებით გასაგებია, თუმცა ბავშვების თავის ნებაზე მიშვება არასასურველი შედეგების მომტანია:
„ჩემო საყვარელო მშობელო, მე ძალიან კარგად მესმის თქვენი მდგომარეობა. გაჭირვებული ცხოვრება გვაქვს. სახსარი გინდათ მისცეთ ოჯახს, ამიტომაც გაქვთ ორი სამსახური. იქნებ ვინმე ღვთისნიერი ადამიანი აღმოჩნდეს, ეს იქნება თქვენი დედა, სიდედრი, ახლო ადამიანი, რომელიც შემოგეშველებათ, ბავშვებს მიგიხედავთ, სიყვარულით იქნება ბავშვებთან. თუ ესეც არ არის და ბავშვები თავიანთ თავს მივანდეთ, შეიძლება რაღაც ძალიან დიდი დავკარგოთ. ისინი დაიწყებენ ტექნიკაში, პლანშეტებში ძრომას. იქ ჩვენს ცინცხალ ბავშვებს ეშმაკები დაესევიან. ეს ინტერნეტი ეშმაკებით არის სავსე. ჩვენც რატომღაც ეშმაკებისკენ მიგვილტვის უფრო სული და ძიება, ვიდრე ანგელოზებისკენ.“
შალვა ამონაშვილმა აღნიშნა, რომ დასაქმებულმა მშობლებმა ბავშვი საიმედო აღმზრდელთან უნდა დატოვონ:
„თუ აუცილებელია, რომ იმუშაოთ, რას ვიზამთ?! თუ ქმარი არ გეშველებათ, არ გყავთ გვერდით, ღვთისნიერი ადამიანი მონახეთ. თქვენი ხელფასი გაუნაწილეთ ვინმე მეზობელს, კეთილ ბებიას, კეთილ დეიდას, რომელიც ვერ დადის სამუშაოდ, მაგრამ შეუძლია ბავშვს მიგიხედოთ. ასეთი გამოსავალია მხოლოდ და სხვა არაფერი. ბავშვები მარტო არ დატოვოთ.“
შალვა ამონაშვილის თქმით, ადამიანმა ამაღლებულ მდგომარეობაში შეყოვნება და ენთუზიაზმის შენარჩუნება უნდა შეძლოს, რათა სირთულეებს კარგად გაუმკლავდეს:
„ჩემი საუბარი ამაღლებულია, მაგრამ მე რატომღაც ფრთები არ მეჭრებოდა და არც ახლა მეჭრება. ამაღლებული რომ ხარ, იქ შეიძლება დაყოვნდე, ამაღლებულ მდგომარეობაში, არ დაეშვა დაბლა. როგორია ცხოვრება? მე ამ ცხოვრების პედაგოგიკას გიამბობთ. ცხოვრება არის ძნელი, ბავშვი არის რთულად გასაზრდელი, სწავლის პროცესი ძნელია, აღზრდა კიდევ უფრო ძნელია. ამ სიძნელის ყველაზე საუკეთესო მოვლა შეიძლება ასეთი მიდგომით. შეინარჩუნეთ ეს ფრთები. თქვენ თუ შეიკვეცავთ ფრთებს, თორემ ბავშვი ამას არ შეგაჭრით.“
„როდესაც ბავშვი ცელქობს, მას ამოყირავება კი არ უნდა ყველაფრის, ეს ჩვენ გვეჩვენება ასე. ის თავის თავს იკვლევს მომავალში. ის უკვე ახლა სწავლობს, როგორ შეცვალოს ცხოვრება. ბავშვმა სკამები წამოაყირავა, მაგიდა გადმოაპირქვავა, იმიტომ, რომ სხვა რაღაც წარმოისახა. ჩვენი ახლანდელი ცხოვრება გარდაქმნა,“ - აღნიშნულ თემებზე შალვა ამონაშვილმა ამონაშვილის აკადემიის პირდაპირ ეთერში ისაუბრა.