Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„უკვე არის ლაპარაკი, რომ უსიმპტომო პაციენტებში შვიდ დღემდე შემცირდება იზოლაციის ვადა,“ - მაია ბუწაშვილი

„უკვე არის ლაპარაკი, რომ უსიმპტომო პაციენტებში შვიდ დღემდე შემცირდება იზოლაციის ვადა,“ - მაია ბუწაშვილი

ინფექციონისტმა მაია ბუწაშვილმა იმ გართულებების შესახებ ისაუბრა, რომელიც კოვიდ-19-ს ახლავს თან. მისი თქმით, მსგავსი გართულებები უმეტესად ინფიცირებიდან ხუთი-ექვსი დღის შემდეგ იწყება:

„დაავადების დაწყებიდან ხუთი-ექვსი დღის შემდეგ, როდესაც უკვე ვირუსი მიილევა, სხვა მექანიზმი ირთვება, რის გამოც ​ამ ვადაზე საკმაოდ ხშირია გართულებები. დამძიმება და გართულება ვირუსის აქტივობის გამო კი არ არის, იმუნიტეტი ცდილობს ვირუსს შეებრძოლოს. ის გამოიმუშავებს ნივთიერებებს, რომლითაც იწყება საკუთარი ორგანოების დაზიანება. ეს მექანიზმი ირთვება და სწორედ ამ ვადაზე არის გართულებები, სუნთქვის უკმარისობა და ა.შ. გამოსავალია მჭიდრო მონიტორინგი. არ უნდა დავიმშვიდოთ გული, რომ გავიდა ერთი კვირა და კარგად ვართ.“

მაია ბუწაშვილმა განაცხადა, რომ დაავადება ახალ თვისებებს ავლენს, რაც საყურადღებოა:

​ამ ვირუსს მუტაციები ნაკლებად ახასიათებს. ახალი თემები მაინც იკვეთება. ბავშვებში გამოიკვეთა მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი, არის ცალკეული შემთხვევები. მიუხედავად ამისა, მაინც ძალიან საყურადღებოა. ექიმები მეტს სწავლობენ და მედიცინამ მეტი ამოიცნო დაავადების შესახებ. პრევენციის მიზნით რეკომენდაციები არ იცვლება. ჯადოსნური ტრიადა ისევ უცვლელია, ხელების დაბანა, პირბადე და დისტანცია.“

​მაია ბუწაშვილის თქმით, მოსალოდნელია, რომ იზოლაციის ვადებში მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდეს:

„დღეის მდგომარეობით უსიმპტომო პაციენტებში დიაგნოზის დასმიდან 10 დღეში თავისუფლდება ადამიანი იზოლაციიდან. უკვე არის ლაპარაკი, რომ შვიდ დღემდე შემცირდება ეს ვადა. სიმპტომურ პაციენტებში, მსუბუქ და საშუალო შემთხვევებში 10 დღე უნდა იყოს გასული დიაგნოსტირებიდან, მაგრამ სიმტპომების დასრულებიდან სამი დღე უნდა იყოს გასული. ამერიკის დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა ეს სამი დღე უკვე ერთ დღემდე შეამცირა. ალბათ, ჩვენთანაც შეიცვლება. მძიმე პაციენტებში ოც დღემდეა ეს ვადა გახანგრძლივებული.“

„ხშირად პაციენტებს ჰგონიათ, რომ თუ ტემპერატურა მაღალი აქვთ, ისინი მძიმე პაციენტები არიან. ​შეიძლება ძალიან მაღალი ტემპერატურა იყოს და მაინც მსუბუქად კვალიფიცირდეს პაციენტი. სიმძიმის შეფასება სხვა კრიტერიუმებით ხდება. აქ საუბარია ჰოსპიტალიზებულ მძიმე პაციენტებზე. მათ 20 დღე აქვთ იზოლაცია და სამი დღე სიმპტომების გასვლის შემდეგ,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მაია ბუწაშვილმა ტელეკომპანია ფორმულას გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ ისაუბრა.

წყარო:​ დილა ფორმულაზე

წაიკითხეთ სრულად