Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

უნდა ჩაერიოს თუ არა მშობელი ბავშვების კონფლიქტში?

უნდა ჩაერიოს თუ არა მშობელი ბავშვების კონფლიქტში?

ბავშვებს ერთმანეთთან კონფლიქტი ხშირად მოსდით. უფროსების მსგავსად ისინიც ეუხეშებიან ერთმანეთს, უსიამოვნო რეპლიკებსაც ისვრიან და ზოგჯერ ფიზიკურადაც ძალადობენ სხვებზე. პატარები ხშირად ვერ ხვდებიან, როგორ უნდა გადაჭრან კონფლიქტი. ალბათ, შეგიმჩნევიათ, რომ როდესაც მეგობარი თქვენს შვილს ხელს ურტყამს, ის თქვენ გიყურებთ. მან არ იცის, როგორ უპასუხოს აგრესიას და მშობლის მითითებას ელოდება.

ზოგიერთი ბავშვი ემოციებს ღიად გამოხატავს, ბრაზობს და მოწინააღმდეგეს თავს ესხმის, ზოგიერთი კი ბრაზს გულში ინახავს. უფროსებიც ასე იქცევიან, როდესაც კონფლიქტი აქვთ, თუმცა ბავშვებისგან განსხვავებით მათი ენობრივი უნარები უკვე სრულფასოვნად არის განვითარებული.

უნდა ჩაერიოს თუ არა მშობელი ბავშვების კონფლიქტში?

მშობელი ბავშვების კონფლიქტში ყოველთვის არ უნდა ერეოდეს. ზოგჯერ ბავშვი კონფლიქტს ვერ უმკლავდება, შესაძლოა, ის დაჩაგრონ კიდეც. მსგავს შემთხვევაში ბავშვების ჩხუბში აუცილებლად უნდა ჩაერიოთ და თქვენი შვილი ზეწოლისგან დაიცვათ. თუ ბავშვს დაჩაგრავენ, მას ბრაზი დაუგროვდება, რაც სამომავლოდ, შესაძლოა, აგრესიისა და ძალადობის გამომწვევ მიზეზად იქცეს.

როდესაც მშობელი ბავშვების კონფლიქტში ერევა, მან ყურადღება საკუთარ თავზე არ უნდა გადაიტანოს. კონფლიქტის მონაწილე მხარეებს ყველაფერი კარგად უნდა აუხსნას, რათა ბავშვები საკუთარ შეცდომებს მიხვდნენ. ზოგჯერ მშობელმა ბავშვებისგან თავი შორს უნდა დაიჭიროს და მათ კონფლიქტის მოგვარების შესაძლებლობა უნდა მისცეს.

ბავშვებმა არ უნდა ჩათვალონ, რომ მათი კონფლიქტები ყოველთვის თქვენ უნდა გადაჭრათ. მშობელმა მოსამართლის ან დამსჯელის როლი არ უნდა მოირგოს. ბავშვებს კონფლიქტის საკუთარი რესურსით მოგვარება უნდა აცალოთ, თუ ამის შესაძლებლობა გექნებათ.

კონფლიქტი ბავშვისთვის სასარგებლოც კია. მისი დახმარებით ის კომუნიკაციას, აზროვნებას, პრობლემის მოგვარებას და კომპრომისზე წასვლას სწავლობს. თუ ბავშვების კონფლიქტში ერთვებით, აუცილებლად შეინარჩუნეთ სიმშვიდე. ბავშვმა უნდა დაინახოს, რომ აგრესიისა და უხეშობის დაძლევა სავსებით შესაძლებელია მაშინაც კი, როდესაც ადამიანი მშვიდად არის. ისინი თქვენ აუცილებლად მოგბაძავენ და სამომავლოდ ისევე მოიქცევიან, როგორც თქვენ იქცევით.

არასდროს დაიწყოთ იმის გარკვევა, თუ ვინ დაიწყო ჩხუბი. ბავშვები უნდა მიხვდნენ, რომ თქვენ ნეიტრალურ პოზიციას იკავებთ. ამგვარად ისინი მიხვდებიან, რომ დამნაშავისა და უდანაშაულოს გამოკვეთა არ არის მათი მთავარი მიზანი. კონფლიქტში თუ ჩაერევით, ჯერ ერთ ბავშვს მოუსმინეთ, შემდეგ მეორეს. საბოლოდ მათ ერთმანეთთან საუბრის შესაძლებლობა მიეცით და თითოეულ მათგანს საკუთარი განცდების გამოხატვაში დაეხმარეთ. მსაჯულის როლი არაფერში გამოგადგებათ, თქვენ კონფლიქტში მხოლოდ მედიატორი უნდა იყოთ.

კონფლიქტი სერიოზულ სახეს თუ იღებს, ბავშვები ერთმანეთისგან განაცალკევეთ და თითოეულ მათგანს ცალ-ცალკე გაესაუბრეთ. განსჯისგან, ამ შემთხვევაშიც, თავი შეიკავეთ. შესაძლოა, კონფლიქტის მოსაგვარებლად საათები დაგჭირდეთ, მაგრამ უხეშ ჩარევას მაინც მოერიდეთ. ბავშვებს ემოციებისგან დაცლასა და საკუთარ გრძნობებზე საუბარში დაეხმარეთ.

არ მისცეთ ბავშვებს საუბრის გარეშე შერიგების უფლება. მათ კონფლიქტზე ღიად და გულახდილად უნდა ისაუბრონ. როდესაც ყველაფერი გაირკვევა, მათ ნება დართეთ კვლავ ერთად ითამაშონ.

გახსოვდეთ, ყველა ბავშვი ჩხუბობს, ზოგიერთი მათგანი კონფლიქტს დამოუკიდებლად უმკლავდება, მაგრამ ზოგჯერ მშობლის ჩარევა აუცილებელია. როდესაც გრძნობთ, რომ ბავშვების ჩხუბში ჩართვა გიწევთ, სიფრთხილე გამოიჩინეთ და აუცილებლად დაიკავეთ ნეიტრალური პოზიცია.

მომზადებულია ​sg.theasianparent.com -ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად