მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
დერმატო-ვენეროლოგმა ზაზა თელიამ წონაში კლებასთან დაკავშირებით გავრცელებული 5 მავნე მითი დაასახელა, რომელიც არ უნდა დავიჯეროთ:
„დალევასთან დაკავშირებით ძალიან პოპულარულია მითი, რომ წყლის მიღება არ შეიძლება ჭამის დროს და მის შემდეგ. ეს, რა თქმა უნდა, არ შეესაბამება სიმართლეს. წყალი აუცილებელია საჭმლის მონელებისთვის. ის ხელს უწყობს პირის ღრუს გათავისუფლებას საჭმლის ნარჩენებისგან, მის გადადევნას საყლაპავში და შემდეგ კუჭში გადამუშავებას. მითია, რომ წყალი არ უნდა მივიღოთ კვების დროს ან კვების შემდეგ.“
ზაზა თელიას თქმით, მითია, რომ დილით ვარჯიში წონაში კლებისთვის ეფექტიანი არ არის:
„ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მითია, რომ დილის ვარჯიში არ არის კარგი ჯანმრთელობისთვის. რა თქმა უნდა, ეს არ შეესაბამება სიმართლეს. დილის ვარჯიში ყველაზე ეფექტიანია. მითია ასევე მოსაზრება, რომ სწრაფად გახდომა კარგია. წონის კლება არ უნდა იყოს ძალიან სწრაფი. მაგალითად, ადამიანმა რომ ერთი კვირის განმავლობაში ხუთი კილოგრამი დაიკლოს, ეს, რა თქმა უნდა, არ არის კარგი. რეკომენდებულია, რომ ადამიანმა ნელ-ნელა დაიკლოს წონაში, მაქსიმუმ 1-2 კილოგრამი კვირის განმავლობაში. კვლევებით დადგენილია, რომ ადამიანები, რომლებიც ნელ-ნელა იკლებენ წონაში, უკეთეს შედეგს აღწევენ, ვიდრე ის ადამიანები, ვინც სწრაფად იკლებს წონაში.“
ზაზა თელიამ აღნიშნა, რომ საკვები დანამატების მიღების ეფექტიანობა და უსაფრთხოება მეცნიერულად დასაბუთებული არ არის:
„საკვებ დანამატებზე მათი ეფექტიანობის დამადასტურებელი მტკიცებულება არ არსებობს. მათი მიღება არ არის რეკომენდებული არცერთი სამედიცინო საზოგადოების მიერ. ისინი საფრთხის შემცველებიც არიან, რადგან არცერთ ქვეყანაში ეს დანამატები არ მოწმდება სახელმწიფო სტრუქტურებისგან. ბაზარზე არსებობს რამდენიმე ნივთიერება, რომელსაც ანოტაციაში უწერია, რომ არის ცხიმის მწველი, ჯერჯერობით არ არსებობს სამეცნიერო მტკიცებულება, რომ რომელიმე ნივთიერება ხელს უწყობდეს ცხიმის კატაბოლიზმს.“
„დიეტები ძალიან პოპულარულია. ბოლო პერიოდში პოპულარული გახდა კეტო დიეტა, რომელიც გულისხმობს ნახშირწყლების შეზღუდვას. ამერიკის შეერთებული შტატების ნაციონალური ჯანმრთელობის ინსტიტუტის მიერ არცერთი დიეტა არ არის რეკომენდებული წონის კლების მიზნით. წონის კლება უნდა მოხდეს ბალანსირებული, ჯანსაღი კვების ხარჯზე და არა რომელიმე კონკრეტული დიეტის დაცვით. შესაძლოა, დიეტის ხარჯზე ადამიანმა ეფექტი მიიღოს, თუმცა დაამთავრებს თუ არა დიეტას, კარგ ვარიანტში დაუბრუნდება იმავე წონას, ცუდ ვარიანტში მიიღებს უფრო მეტს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ზაზა თელიამ რადიო თავისუფლების ეთერში ისაუბრა.
