მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
საუკეთესო სუნთქვითი ვარჯიშები კოვიდ-19-თან ბრძოლისა და რეაბილიტაციისთვის - რეაბილიტოლოგი ვალერი მელაძე
მეცნიერებათა დოქტორმა, რეაბილიტოლოგმა ვალერი მელაძემ კოვიდ-19-ის პრევენციის, მასთან ეფექტიანად ბრძოლისა და პოსტკოვიდურ ეტაპზე რეაბილიტაციისთვის საჭირო ვარჯიშებზე ისაუბრა. მისი თქმით, სუნთქვითი ვარჯიშები სამივე შემთხვევაში ძალიან ეფექტიანია:
„ცნობილია, რომ სუნთქვა დედამიწაზე ყველა ცოცხალი ორგანიზმის აუცილებელი ფიზიოლოგიური პროცესია. ისიც ცნობილია, რომ ადამიანი სუნთქვის დროს ფილტვებს მთლიანად არ გამოიყენებს. ადამიანი სუნთქავს ზედა ნაწილით, ქვედა ნაწილს ეწოდება ე.წ. მკვდარი ზონა, სადაც ვირუსები და ბაქტერიები გროვდება. იმისთვის, რომ სრულყოფილად ვისუნთქოთ, უნდა გავანიავოთ ჩვენი ოთახები. მე თქვენ განახებთ საბაზისო ვარჯიშებს, რომლებიც გამოიყენება დაავადების დროს, პრევენციის დროს და რეაბილიტაციის დროს.“
პირველი ვარჯიში, რომელიც ვირუსის პრევენციისთვის ყველაზე ეფექტიანია, დიაფრაგმალური სუნთქვის ვარჯიშია:
„ფეხები მუხლებში მოვხაროთ, ტერფები ერთმანეთს მივაბჯინოთ, მარჯვენა ხელი მუცელზე, მარცხენა - გულ-მკერდზე დავიდოთ. შესუნთქვა უნდა იყოს ცხვირით, ამოსუნთქვა პირით. ეს არის იმისთვის, რომ გავასუფთავოთ ჩვენი ორგანოები, სრულყოფილად ვისუნთქოთ. ამას ჰქვია ე.წ. დიაფრაგმალური სუნთქვა. ეს ვარჯიში უნდა გავაკეთოთ 8-10-ჯერ.“
ვალერი მელაძის თქმით, კოვიდ-19-ის მიმდინარეობის დროს სასარგებლოა ჟგუტის ან ჯოხის გამოყენებით ვარჯიში:
„კოვიდ-19-ის დროს ძალიან კარგია ჟგუტი ან მსგავსი რამ, რომ კუნთოვანი სისტემა ვავარჯიშოთ. ჟგუტით ვარჯიშის შესრულებისას უნებურად მიდის ღრმა სუნთქვა. შემდეგი ვარჯიში არის ჯოხით. ვისაც გაქვთ საშუალება. შევისუნთქოთ, ჯოხი ორივე ხელით ავწიოთ ზემოთ, ამოვისუნთქოთ და ჩამოვწიოთ. ვისაც შეუძლია ხელები უკან გადაიტანოს.“
ვალერი მელაძემ აღნიშნა, რომ გულ-სისხლძარღვთა სისტემის გასაძლიერებლად ბოთლით ვარჯიში გაცილებით ეფექტიანია, ვიდრე ბუშტის გაბერვა:
„ბოთლით ვარჯიშები შეგვიძლია გამოვიყენოთ გულ-სისხლძარღვთა სისტემის გასაძლიერებლად. ამ ბოთლს აქვს ექვსი ნახვრეტი, საწრუპი უნდა მოვათავსოთ ბოთლში და ჩავისუნთქოთ. თავიდან ეს უნდა გავაკეთოთ 10-ჯერ, შემდეგ ორი წუთით, ხუთი წუთით. ეს ძალიან ეფექტიანი ვარჯიშია. ეს ვარჯიში უფრო ეფექტიანია, ვიდრე გასაბერი ბუშტები.“
„ეს ვირუსი იძლევა ტოქსიკურ ზეგავლენას როგორც თავის ტვინზე, ასევე სხვადასხვა ორგანოებზე. იმისთვის, რომ რეაბილიტაციის პერიოდში კომფორტულად ვიგრძნოთ თავი, აუცილებელია აქტიური ფიზიკური დატვირთვა, მაგრამ ზომიერი ვარჯიშები, მაგ. ეს არის ციგუნის ცნობილი ვარჯიშები,“ - აღნიშნულ საკითხზე ვალერი მელაძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.
