რა სიმპტომები გვაფიქრებინებს, რომ ძუძუს კიბოსთან გვაქვს საქმე და რა არის გამომწვევი მიზეზები? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ონკოქირურგი, მამოლოგი თამარ აბულაძე.
- რამდენად ხშირია ძუძუს კიბო ქალებში?
- ქალთა ონკოლოგიურ დაავადებათა შორის ძუძუს კიბო პირველ ადგილზეა, შემდეგ მოდის საშვილოსნოს ყელის და ტანის სიმსივნეები, ბოლო პერიოდში შეინიშნება ძუძუს კიბოს გაახალგაზრდავების ტენდენცია 35 და ზემოთ ასაკში.
- ძირითადად, რა არის გამოწვევი მიზეზები?
- რისკფაქტორების ჯგუფიდან აღსანიშნავია:
ადრეული მენარხე (მენსტრუალური ციკლის დაწყება);
გვიანი მენოპაუზა (კლიმაქსი);
ხშირი აბორტები, გენეტიკური განწყობა, განსაკუთრებით, პირველი ხაზის ქალბატონებში (დედა და დეიდა);
ენდოკრინული და დისჰორმონალური ცვლილებების მოშლა, ასაკოვან ქალბატონებში პოსტრავმული წარმონაქმნები.
ონკოლოგიური დაავადების რისკს ზრდის ჰორმონალური დისბალანსის შედეგად მიმდინარე პროცესები, რომელშიც ჩართულია მთელი ენდოკრინული სისტემა. ამ პროცესს მიეკუთნება მასტოპათია, განსაკუთრებით საყურადღებოა მისი კვანძოვანი ფორმა, სწრაფად მზარდი ფიბროადენომა (ფილოიდი), სქელკედლიანი კისტები, სადინარშიდა პაპილომა, რომელიც კლინიკურად მხოლოდ სისხლიანი, ან მუქი ყავისფერი გამონადენით ხასიათდება, ხშირია პოსტრავმული წარმონაქმნები, განსაკუთრებით ხანდაზმულ ქალბატონებში, იგი დაზიანებული ან დაჟეჟილი ქსოვილიდან ვითარდება იქ, სადაც იყო ეგრედწოდებული ჰემატომა. მისი ალაგების შემდეგ ხშირია კარგად პალპირებადი წარმონაქმნი.
- რა სიმპტომები გვაფიქრებინებს, რომ მკერდის კიბოსთან გვაქვს საქმე?
- საეჭვო ნიშნებს შორის აღსანიშნავია: ძუძუს ფორმის შეცვლა, კანის გასქელება (ლიმონის ქერქი), გასინჯვადი წარმონაქმნის არსებობა, გადიდებული იღლიის ლიმფური კვანძები, ძუძუს თავის დვრილის ჩაბრუნება, სისხლიანი გამონადენი.
- როგორ უნდა ავირიდოთ თავიდან და როდის მივმართოთ ექიმს?
- იმისათვის, რომ დროულად მოხდეს ძუძუს კიბოს პრევენცია, საჭიროა ქალბატონებმა დროულად ჩაიტარონ სკრინინგი და ნებისმიერი საეჭვო ნიშნის აღმოჩენის შემთხვევაში მიმართონ ექიმ მამოლოგს. გისურვებთ ჯანმრთელობას!
„არ შეიძლება, რომ ბავშვთა ასაკში წახალისების სახით ტკბილეული იყოს გამოყენებული,“ - ლაშა უჩავა
ენდოკრინოლოგმა ლაშა უჩავამ ბავშვის ჯანსაღ წონასა და ჯანსაღ კვებაზე ზრუნვის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:
„მუცლადყოფნის პერიოდში დედამ უნდა დაიწყოს ზრუნვა ბავშვის ნორმალურ ჩამოყალიბებაზე. ჭარბი წონით დაბადებული ბავშვი უკვე რისკია იმისა, რომ მას ზრდასრულ ასაკში განუვითარდება სიმსუქნე. როდესაც ბავშვი მოევლინება სამყაროს, იქიდანვე იწყება სწორი ნუტრიციული სწავლება მშობლისთვის, თუ როგორ უნდა კვებოს სწორად ბავშვი. ზომიერების ფარგლებში ყველაფერი დასაშვებია. თუ საუზმეზე იქნება 1 ნაჭერი პური და 5-10 გრამი კარაქი, ეს დასაშვებია. ამას არ უნდა დაემატოს ცხიმში მომზადებული კვერცხი, ძეხვეული და ა.შ. თუ დილით მივიღებთ ნოყიერ საკვებს, დღის განმავლობაში ბავშვი დატვირთული უნდა იყოს ხილით, ბოსტნეულით, წვნიანით.“
ლაშა უჩავას თქმით, ტკბილის მიღება მშობლებმა ბავშვს ნაადრევი ასაკიდანვე არ უნდა შესთავაზონ:
„ტკბილი უნდა იყოს შორს ჩართული კვებაში. არ შეიძლება, რომ ბავშვთა ასაკში წახალისების სახით ტკბილეული იყოს გამოყენებული. ამასთან დაკავშირებით უნდა მოვიფიქროთ სხვა რაღაცები.თუ ბავშვს თავიდანვე არ მივაჩვევთ წახალისების სახით ტკბილეულს, ან რაღაც ასაკამდე შოკოლადი არ ექნება გასინჯული, მისდამი სიყვარული არ ჩამოუყალიბდება. როდესაც ბავშვი მოდის, ჩემი პირველი კითხვა არის: „თქვენ მუშაობთ?“ გაკვირვებულები მიყურებენ. ამაში დამნაშავე არის მშობელი. ბავშვი ვერასდროს ვერ იყიდის სწრაფი კვების ობიექტში, ვერ იყიდის ტკბილ გაზირებულ სასმელს, ვერასდროს ვერ იყიდის შოკოლადს, თუ არ წაახალისა მშობელმა. ალბათ, ხშირად დაგინახავთ ქუჩაში რომ მოძრაობთ, გადასასვლელზე მწვანეს არასდროს არ ელოდება მშობელი, ბებია თუ ბაბუა. ამ შემთხვევაში შეიძლება დარღვევისკენ უბიძგონ ბავშვს და ასე გადაკვეთოს მანაც ქუჩა.“
„როდესაც მოდიან ვიზიტზე, მშობელი გვეუბნება: სადილზე ხაჭაპური გამოვაცხვე და ბავშვმა ვერ გაუძლო, შეჭამა. როგორ შეიძლება, როდესაც ბავშვს დაბალკალორიულ კვებაზე ვესაუბრებით, რომ წონა შეინარჩუნოს და შენ პროვოცირებას უკეთებ. ეს ოჯახური ტრადიცია უნდა იყოს, რომ ჯანსაღი ცხოვრების წესი დავუმკვიდროთ ოჯახში ბავშვს,“- აღნიშნულ საკითხზე ლაშა უჩავამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.